TYTUŁ PROJEKTU: "MIEJSKIE PRZESTRZENIE ZIELENI – Inteligentne zintegrowane modele dla zrównoważonego zarządzania miejskimi przestrzeniami zieleni tworzącymi zdrowsze i przyjazne środowisko (ang. UGB - URBAN GREEN BELTS" (ang. Smart integrated models for sustainable management of urban green spaces for creating more healthy and liveable urban environments).
PARTNER WIODĄCY: Gmina Budapeszt, Dzielnica 12 (Węgry)
PARTNERZY PROJEKTU:
- Regionalne Centrum ds. Środowiska dla Europy Centralnej i Środkowej (Węgry, Szentendre);
- iSPACE Studio Badawcze (Austria, Salzburg);
- Gmina Praga, Dzielnica 6 (Czechy);
- Regionalna Agencja Rozwoju Zadar, ZADRA NOVA (Chorwacja);
- Województwo Małopolskie (Polska);
- Agencja Rozwoju Maribor (Słowenia);
- Instytut Badawczy Słoweńska Akademia Nauk, ZRC SAZU (Słowenia);
- Gmina Padwa (Włochy);
- Gmina Kraków, Zarząd Zieleni Miejskiej (Polska).
BUDŻET PROJEKTU: 2 391 306,02 euro, w tym kwota dofinansowania z EFRR: 2 005 049,99 euro, budżet projektu dla Województwa Małopolskiego: 150 580,02 euro.
OKRES REALIZACJI: 01.06.2016 – 31.05.2019
Projekt „Miejskie Przestrzenie Zieleni” został zrealizowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Interreg Europa Środkowa.
Ideą przewodnią projektu były rozwiązania służące ochronie terenów zielonych w otoczeniu i przestrzeni dużych miast, zwane w języku angielskim "urban green belts". W Polsce określa się je "miejskimi przestrzeniami (pasami) zieleni", a także "zielonymi pierścieniami wielkich miast".
Główne cele projektu Urban Green Belts (UGB) dotyczyły usprawnienia systemu zarządzania, planowania oraz procesu decyzyjnego w sektorze publicznym, w szczególności zaś w ramach funkcjonalnych obszarów miejskich (FUA) powiązanych z miejskimi przestrzeniami zieleni i tym samym stworzenie trwałych systemów (modeli) zarządzania tymi terenami w miastach.
Aby to osiągnąć, partnerzy projektu w pierwszej kolejności przeprowadzili badanie bazowe zawierającego syntezę siedmiu lokalnych ocen funkcjonalnych obszarów miejskich (w tym dobre praktyki), jak również wyniki analizy dokumentów dostępnych na poziomie europejskim. Opracowanie to było podstawą do przygotowania w dalszej części projektu inteligentnych modeli dla zintegrowanego zarządzania miejskimi terenami zieleni i planów działania w powiązaniu ze strategiami regionalnymi partnerów projektu.
Piknik edukacyjny w Lesie Witkowickim nazwanym "zielonym żywym laboratorium" (green living lab) na potrzeby projektu (fot. archiwum ZZM w Krakowie).
Województwo Małopolskie wdrażało projekt UGB przy współpracy z Zarządem Zieleni Miejskiej w Krakowie. Przedsięwzięcie był doskonałą okazją do wymiany doświadczeń i wypracowania modelu zarządzania miejskimi terenami zielonymi, w tym. min. rewitalizacji infrastruktury Lasu Witkowickiego.
Warto dodać, iż w ramach projektu opracowany został Lokalny Plan Działania dla Małopolski (Roadmap) - dokument, w którym opisano dobre praktyki i rozwiązania z zakresu „Urban Green Belts” w innych miastach i regionach, w celu ich transferu do miast i gmin miejsko-wiejskich Małopolski. Mowa m.in. o ogrodnictwie miejskim, w tym zakładaniu ogrodów społecznych i parków kieszonkowych, edukacji ekologicznej i innych rozwiązaniach wpływających na poprawę życia w mieście.
Lokalny Plan Działania dla Małopolski (Roadmap) wraz z dobrymi praktykami
Streszczenie Badania Bazowego zawierające syntezę 7 lokalnych ocen partnerów
Streszczenie Podręcznika Inteligentnego Zarządzania Zielenią
Więcej szczegółów o projekcie na stronie internetowej Programu Interreg Central Europe
DOBRE PRAKTYKI I PUBLIKACJE PROJEKTOWE:
- piątek, 30 października 2020Ogrodnictwo miejskie (ang. urban gardening) to trend społeczny polegający na uprawianiu różnego rodzaju roślin w szeroko rozumianej przestrzeni miejskiej w celu dostarczania lokalnie produkowanej żywności mieszkańcom miasta, edukacji najmłodszych, zawiązywania się więzi społecznych i poprawy jakości przestrzeni publicznych. (...) więcej
Osiedlowy ogród społeczny przy ul. Siemaszki w Krakowie, Źródło: Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie
Obecnie jedną z najczęstszych form ogrodnictwa miejskiego jest ogród społeczny lub wspólnotowy (ang. Community garden), obszar zazwyczaj na terenie miasta, który znajduje się we wspólnej przestrzeni publicznej, stworzony i prowadzony przez mieszkańców połączonych więzią wynikającą z poczucia przynależności do jednego miejsca lub jednej idei.
Rozwiązania i działania prowadzone przez daną społeczność na wyznaczonym terenie skupiają się wokół tworzenia i utrzymywania ogrodu, często warzywnego lub owocowego, w połączeniu z ogrodem kwiatowym lub ziołowym, z którego plonów korzystać mogą wszyscy członkowie społeczności. Rośliny sadzone są w gruncie, pod tunelami, w pojemnikach lub na podwyższonych rabatach.
Charakter współczesnego ogrodnictwa miejskiego jest inny niż w jego początkach. Obecnie pozyskiwanie żywności nie jest jedynym celem ogrodu, istotne są również różnorodne usługi wobec społeczeństwa i relacje międzyludzkie wynikające z uprawy i pielęgnacji ogrodu. Ogrodnictwo miejskie może mieć szczególne zastosowanie zarówno w przyrodniczej, przestrzennej, jak i społecznej rewitalizacji miasta.
Warto zauważyć, że ogrodnictwo miejskie jest charakterystyczne zarówno dla społeczeństw biednych, jak i bogatych ekonomicznie. Stanowi narzędzie integracji społecznej i przedmiot zainteresowania bardzo zróżnicowanych grup społecznych, począwszy od mieszkańców w budynku, ulicy lub dzielnicy miasta czy osób przyjezdnych – turystów i przechodniów, poprzez osoby starsze, niepełnosprawne, chore, rodziny z dziećmi oraz młodzież, a także aktywnych zawodowo, skończywszy na osobach wykluczonych społecznie.
"Ogród z klasą" to program skierowany do szkół podstawowych na terenie Gminy Miejskiej Kraków. Ma na celu inspirowanie i wspieranie szkół do zakładania ogrodów przyszkolnych, Źródło: Urząd Miasta Kraków
Zielona pracownia, prowadzenie lekcji na świeżym powietrzu, aktywna nauka przez doświadczanie kontaktu z naturą, integracja społeczności szkolnej – to kilka z wielu założeń tego programu. "Ogród z klasą" jest pierwszym tego rodzaju przedsięwzięciem w Polsce mającym na celu tworzenie ogrodów przyszkolnych o charakterze ogrodów społecznych.
Jest to przyszłościowy projekt angażujący nauczycieli, uczniów, a także rodziców. Program ruszył na przełomie 2019/2020 i uczestniczy w nim 18 szkół podstawowych z terenu Krakowa.
Więcej szczegółów na temat dobrej praktyki TUTAJ.
- środa, 21 października 2020Założeniem miejskich mini-parków, określanych jako parki kieszonkowe (ang. pocket park) jest tworzenie nowych terenów zielonych w przestrzeni miejskiej, szczególnie dużych miast, gdzie intensywna zabudowa pochłania coraz większe tereny. (...) więcej
Parki kieszonkowe, jako lokalne wyspy zieleni dostarczają swoisty mikroklimat i mogą w pewien sposób złagodzić zmiany klimatyczne w miastach, objawiające się m.in. coraz wyższą temperaturą, która życie miejskie czyni coraz mniej znośne. Zdjęcie: Park kieszonkowy "Ogród Motyli", ul. Jana Dekerta, Kraków - Zabłocie, Źródło: UM Kraków
Parki kieszonkowe mają dawać możliwość spędzania wolnego czasu i integracji wszystkim mieszkańcom – niezależnie od wieku. Jednocześnie ten typ zieleni miejskiej ma zwiększać bioróżnorodność w mieście. Jak sama ich nazwa wskazuje – nie zajmują dużej powierzchni. Dzięki temu mogą powstawać na, zdawać by się mogło, całkowicie nieatrakcyjnych pod kątem użyteczności publicznej przestrzeniach, jak wąskie obszary międzyblokowe, zapomniane skwery przyuliczne czy odległe podwórka zlokalizowane na obrzeżach miasta.
Dobrym przykładem, konsekwentnie realizowanym w ostatnich latach w stolicy Małopolski, są parki kieszonkowe, zwane Ogrodami Krakowian. Projekt ten to zdecydowanie coś więcej niż zagospodarowanie na nowo zadeptanego trawnika pod blokiem. Podczas konsultacji społecznych mieszkańcy mogą bowiem sami określić, czego im najbardziej w danym miejscu potrzeba. Parki mogą mieć różne motywy przewodnie i pełnić różne funkcje. Na jednych stawiane są sprzęty do ćwiczeń, z których korzystają głównie seniorzy, inne celują w ekologiczną edukację najmłodszych.
"Ogród Motyli" to jeden z pierwszych parków kieszonkowych, który powstał na Zabłociu w Krakowie w 2016 roku. Jego tematem przewodnim są motyle. Specjalnie dla nich przygotowano domki oraz imitujące świetliki lampy solarne. Zasadzono też zwabiającą je roślinność. Źródło: UM Kraków
Pierwotnie zakładano, że powstanie 18 takich parków – po jednym w każdej dzielnicy. Obecnie jest już ich jednak aż 24. Projekt spotkał się z niezwykle dobrym przyjęciem ze strony mieszkańców, więc krakowski Zarząd Zieleni Miejskiej zapowiada, że w ten sposób zostaną zagospodarowane kolejne tereny przestrzeni publicznej.
Więcej szczegółów na temat dobrej praktyki TUTAJ.
