Logo Województwa Małopolskiego

Samorząd województwa przystąpił do aktualizacji strategii rozwoju województwa. 26 sierpnia 2024 r. Sejmik Województwa Małopolskiego podjął uchwałę w sprawie określenia zasad, trybu i harmonogramu prac nad aktualizacją Strategii Rozwoju Województwa „Małopolska 2030” (SRWM 2030).

Konieczność aktualizacji SRWM 2030 wynika z zapisów prawnych. Ustawa z dnia 15 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw wprowadziła nowe obowiązkowe elementy, które musi uwzględniać strategia rozwoju województwa, w tym m.in. model struktury funkcjonalno-przestrzennej. Ustawa ta obliguje samorząd województwa do dostosowania strategii rozwoju do nowych wymogów do 31 grudnia 2026 r.

Ponadto, zgodnie z ustawą o samorządzie województwa, strategia rozwoju województwa może być zaktualizowana w każdym czasie, jeżeli wymaga tego sytuacja społeczna, gospodarcza lub przestrzenna województwa. Zważywszy na zmiany, jakie zaszły w ostatnich latach na świecie oraz na prowadzone przez stronę rządową prace nad nowymi dokumentami strategicznymi, zasadne jest przeprowadzenie ponownej analizy stanu społeczno-gospodarczego, uwzględniającej m.in. skutki pandemii COVID-19, konsekwencji inwazji Rosji na Ukrainę, problematyki bezpieczeństwa oraz kwestii dotyczących odporności województwa na różne zjawiska kryzysowe.

Strategia Rozwoju Województwa „Małopolska 2030”, stanowiąca aktualizację Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 została uchwalona przez Sejmik Województwa Małopolskiego 17 grudnia 2020 r.

Strategia Rozwoju Województwa "Małopolska 2030" składa się z dwóch części:

• diagnostyczno-prognostycznej, w której przedstawiono diagnozę sytuacji społeczno-gospodarczej Małopolski oraz główne trendy, które będą determinowały rozwój regionu w perspektywie 2030 roku;
• strategicznej, w której w oparciu o wnioski i wyzwania wynikające z diagnozy, zdefiniowano wizję rozwoju Małopolski oraz główne kierunki działań służące jej realizacji wraz z projektami strategicznymi oraz wskaźnikami reprezentującymi zakładane miary sukcesu.

Wizja, jaka została określona w strategii zakłada, że Małopolska stanie się: regionem równych szans i wszechstronnego rozwoju Małopolan, nowoczesnej gospodarki, odpowiedzialnie podchodzącym do zasobów środowiska naturalnego, silnym aktywnością swych mieszkańców, czerpiącym z dziedzictwa przeszłości, zachowującym swoją tożsamość i aktywnie działającym na rzecz integracji europejskiej.

Szczególne miejsce w strategii zajmują Małopolanie oraz ich rodziny. Zasadniczym punktem odniesienia dla działań wspierających rozwój regionu, będzie wyrównywanie szans rozwojowych małopolskich rodzin. Dlatego też wszelkie aktywności samorządu województwa zmierzające do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju, zarówno w wymiarze społecznym, gospodarczym, środowiskowym, jak i terytorialnym, inicjowane będą z myślą o małopolskich rodzinach.

Strategia zakłada podjęcie działań w ramach 5 obszarów:

• Małopolanie: działania na rzecz wsparcia rodzin, opieki zdrowotnej, poprawy bezpieczeństwa, rozwoju sportu i rekreacji, ochrony dziedzictwa i uczestnictwa w kulturze, rozwoju edukacji oraz wspierania aktywności zawodowej.
• Gospodarka: działania mające na celu podniesienie innowacyjności i konkurencyjności regionu, wsparcie turystyki, realizacji inwestycji z zakresu zintegrowanego i zrównoważonego transportu, rozwój cyfryzacji oraz wprowadzanie gospodarki o obiegu zamkniętym.
• Klimat i środowisko: działania skoncentrowane na ograniczaniu zmian klimatycznych (w tym poprawie jakości powietrza, rozwoju OZE i efektywności energetycznej), zrównoważonym gospodarowaniu wodami, ochronie bioróżnorodności i krajobrazu Małopolski oraz edukacji ekologicznej.
• Zarządzanie strategiczne rozwojem: działania koncentrujące się na zbudowaniu funkcjonalnego systemu zarządzania rozwojem województwa, współpracy i partnerstwa oraz promocji regionu.
• Rozwój zrównoważony terytorialnie: działania adresowane do miast i obszarów wiejskich oraz ukierunkowane na zrównoważony rozwój przestrzenny, spójność wewnątrzregionalną i dostępność.

Interwencje wskazane w poszczególnych obszarach Strategii Rozwoju Województwa „Małopolska 2030” wykazują wiele zależności. Działania podejmowane w jednym obszarze będą wywoływały mniejsze lub większe konsekwencje dla pozostałych. 

Zaproponowane w Strategii Rozwoju Województwa „Małopolska 2030” kierunki interwencji będą zmierzały do objęcia wsparciem wszystkich, nawet najmniejszych jednostek w regionie, jednak szczególna uwaga skupiona zostanie na terenach najbardziej potrzebujących i oddalonych, aby rozwój województwa był trwały i zrównoważony. Wobec tego w projekcie strategii wyodrębnione zostały obszary, które ze względu na swoją specyfikę i obserwowane tam problemy, wymagają dodatkowego wsparcia, wykraczającego poza działania przewidziane dla całego województwa. Wyodrębnienie tych obszarów, określanych mianem obszarów strategicznej interwencji (tzw. OSI), służyć ma skierowaniu wsparcia przede wszystkim na te tereny województwa, które tego najbardziej potrzebują, bądź z uwagi na ich specyfikę i wewnętrzne potencjały, konieczne jest wzmocnienie czynników, które mogą spowodować ich trwały rozwój.

Oprócz miast tracących funkcje społeczno-gospodarcze oraz gmin zagrożonych trwałą marginalizacją, wskazanych jako OSI krajowe w rządowej „Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.)”, Samorząd Województwa Małopolskiego zaproponował (jako OSI regionalne):

• wsparcie dla jednostek, które będą współpracowały w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych (MOF);
• wsparcie dla obszaru transformacji energetycznej – Małopolska Zachodnia;
• rozszerzenie katalogu gmin zmarginalizowanych o obszary, które zgodnie z przeprowadzoną analizą, wykazują problemy społeczne, ekonomiczne i środowiskowe;
• wspieranie potencjałów miejscowości uzdrowiskowych;
• objęcie szczególną interwencją gmin, mających na swoim terytorium obszar prawnie chroniony – cenny przyrodniczo.

W trakcie prac nad Strategią Rozwoju Województwa „Małopolska 2030” zlecone zostały do realizacji trzy opracowania eksperckie, dotyczące zagadnień wymagających pogłębionej analizy. Tematy te obejmowały: badanie zmian w sferze ubóstwa, przedstawienie prognoz gospodarczych dla Małopolski do roku 2030, a także przedstawienie różnych modeli i narzędzi zarządzania strategicznego stosowanych w regionach.

Z treścią poszczególnych ekspertyz można zapoznać się poniżej.

W II połowie 2024 roku przeprowadzone zostało badanie pn. Ewaluacja ex-post skuteczności realizacji celów Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 oraz ewaluacja śródokresowa skuteczności realizacji celów Strategii Rozwoju Województwa „Małopolska 2030”. Badanie zostało zrealizowane w oparciu o metody i techniki badawcze i analityczne, obejmujące m.in. przegląd literatury i analizę danych zastanych oraz statystycznych, wywiady indywidualne i grupowe, panel delficki z ekspertami ze świata nauki, a także badanie CAWI małopolskich JST.

Badanie pokazało stopień realizacji celów osobno dla każdej Strategii, czynniki mające wpływ na osiągnięty poziom i stopień ich oddziaływania, a także to, jakie wnioski i rekomendacje wynikające z wdrażania SRWM 2030 mogą stać się użyteczne w pracach nad jej aktualizacją.

Zachęcamy do zapoznania się z dwoma raportami końcowymi.