Niezależne zespoły badawcze oceniły wpływ projektów realizowanych w ramach czterech osi priorytetowych MRPO od roku 2007 do połowy 2011::
- 1. osi „Warunki dla rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy”
- 4. osi „Infrastruktura dla rozwoju gospodarczego”
- 7. osi „Infrastruktura ochrony środowiska”
- 8, osi „Współpraca międzyregionalna”
Eksperci zbadali m.in. czy realizowane projekty spełniają cele zapisane w programie operacyjnym, w jaki sposób przyczyniają się do rozwoju regionu, co można zrobić w przyszłości, żeby przedsięwzięcia realizowane dzięki wsparciu funduszy unijnych były jeszcze bardziej efektywne.
Wsparcie udzielone uczelniom (31 projektów 18 szkół wyższych) na rozwój infrastruktury dydaktycznej szkolnictwa wyższego było trafne i użyteczne. Na realizację tego działania przeznaczono prawie 87 mln euro z unijnych funduszy. Zdaniem ekspertów „podstawowe potrzeby regionu w zakresie infrastruktury szkolnictwa wyższego zostały, na obecnym etapie, zaspokojone”. Ich zdaniem w nowej perspektywie finansowej (2014-2020) należy „silniej niż obecnie preferować projekty obejmujące kształcenie i badania na kierunkach kluczowych dla innowacyjności regionu”. Należy też kontynuować wsparcie uczelni zawodowych ze względu na ich znaczenie społeczne i wpływ na zrównoważony rozwój regionu.
Do poprawy jakości usług edukacyjnych przyczyniły się także środki przekazane na dofinasowanie projektów na rozwój infrastruktury kształcenia ustawicznego, w tym kształcenia zawodowego (na ten cel zarezerwowano ponad 9 mln euro). Dzięki przyznanym środkom podjęto realizację 20 projektów, obejmujących 34 placówki w 23 miastach. Wśród nich znalazło się 25 szkół zawodowych oraz 9 centrów kształcenia ustawicznego. Dzięki dofinansowaniu zmodernizowano i doposażono ponad 170 pracowni obejmujących 12 kierunków kształcenia. Zdaniem ekspertów w przyszłości należy mocniej powiązać realizację projektów służących modernizacji i doposażeniu bazy z programami stypendialnymi i praktykami zawodowymi.
W ramach działania „rozwój społeczeństwa informacyjnego” (zarezerwowane prawie 69 mln euro z środków unijnych) do dofinansowania wybrano 62 inwestycje, przy czym większość funduszy zagospodarowana została przez samorządy oraz uczelnie. Inwestycje obejmowały przede wszystkim informatyzację jednostek samorządu terytorialnego, zakładów opieki zdrowotnej (wprowadzenie e-usług), wdrożenie systemów informacji geograficznej, zarządzanie uczelniami oraz digitalizację zbiorów kultury. W przyszłości, zdaniem ekspertów, wsparcie powinno zostać przeznaczone przede wszystkim na zapewnienie powszechnego dostępu do Internetu szerokopasmowego.
Ponad 390 mln euro przeznaczono z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na inwestycje w infrastrukturę transportową oraz tworzenie i rozwój stref aktywności gospodarczej przyczyniło się do rozwoju społecznego i gospodarczego. Największe środki z funduszy unijnych przeznaczono na inwestycje drogowe - 286 mln euro. Na rozwój transportu zbiorowego przeznaczono z funduszy UE – 40 mln euro, a na tworzenie i rozwój stref aktywności gospodarczej – 64 mln euro.
Zdaniem ekspertów, ekonomiczny i społeczny rozwój województwa nie jest możliwy bez sprawnej i wydajnej infrastruktury drogowej. Działania realizowane w tym zakresie w MRPO są największe i najbardziej kompleksowe w całej dotychczasowej historii regionu. W przypadku inwestycji drogowych największe, pozytywne efekty obserwowane są w obszarach, gdzie powstawały zupełnie nowe drogi – na przykład obwodnice miejscowości lub inne inwestycje usprawniające płynność ruchu, jak przykładowo wiadukty (np. wiadukty nad liniami kolejowymi w Chrzanowie). Warto zwrócić uwagę, że pomimo braku istotnych działań w obrębie niektórych powiatów (na przykład w powiecie dąbrowskim), dostępność i tak uległa tam poprawie dzięki działaniom drogowym w innych powiatach (w Tarnowie). Istotną rekomendacją płynącą z wniosków ewaluacji jest „konieczność planowej i skoordynowanej, na poziomie regionalnym, budowy i modernizacji układu dróg regionalnych i powiatowych, tworzących jednolity, spójny system”. Zdaniem ekspertów zasadne jest także ustalenie priorytetu wspierania budowy nowych dróg i obiektów, a także modernizacji o znacznym zakresie i skali, a odejście od wspierania małych remontów.
W ramach działania „zwiększenie roli transportu zbiorowego w obsłudze regionu” zakupione zostały ekologiczne autobusy miejskie, Województwo Małopolskie kupiło pięć nowoczesnych, klimatyzowanych, elektrycznych pociągów na potrzeby przewozów regionalnych, zmodernizowane zostały dwa odcinki linii kolejowych: Tarnów-Stróże oraz Kraków Bonarka-Kraków Swoszowice.
Środki przeznaczone na rozwój i tworzenie stref aktywności gospodarczej mają także duże znacznie dla rozwoju regionu. Eksperci szacują, że dzięki realizacji dofinasowanych projektów może powstać od 10,2 tys. miejsc pracy stworzonych bezpośrednio przez inwestorów w wariancie ostrożnym, do około 14,4 tys. miejsc pracy w wariancie najbardziej realnym, a nawet 21,3 tys. w wariancie optymistycznym. Tworzone i rozw?ane strefy aktywności gospodarczej mogą być zatem ważnym instrumentem zmniejszania poziomu bezrobocia. Istotnym efektem oddziaływania stref aktywności gospodarczej na otoczenie jest przyspieszenie rozwoju małych i średnich firm lokalnych.
MRPO - kapitał zmian. Badania ewaluacyjne
