Nagrodę Akademii Umiejętności – nazywaną polskim Noblem - ustanowiono mocą testamentu Erazma Jerzmanowskiego w 1908 roku. Wykształcony we Francji inżynier działał w latach 1873-1896 w Stanach Zjednoczonych i odnosząc sukcesy na polu gazownictwa – dorobił się wielkiej fortuny.
Nagroda warta kiedyś 12 kg złota
Ziemianin spod Kalisza, osiadł w podkrakowskim Prokocimiu, gdzie zakupił okazały pałac z pięknym założeniem parkowym. Wartość nagrody przed II wojną światową, odpowiadającą 12 kg złota, wspierała wysoki prestiż instytucji, która ją przyznawała. Po raz pierwszy wręczona w 1915, po raz ostatni przed wojną w 1938 roku. Wielki kapitał, z którego była wypłacana, przestał istnieć. Po wojnie nie został odtworzony. Dopiero w 2008 roku, w stulecie utworzenia funduszu nagrody, dzięki życzliwości władz Województwa Małopolskiego, w szczególności marszałka Marka Nawary, udało się ją restytuować. Po raz pierwszy po wojnie wręczono ją 9 lutego 2009 roku, niemal dokładnie w stulecie śmierci Jerzmanowskiego (7.02.1909).
Przywrócił słuch głuchej osobie
Prof. Skarżyński - jako pierwszy w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej - dokonał w 1992 roku operacji wszczepienia implantu ślimakowego, przywracając słuch osobie głuchej i uruchomił stały program stosowania implantów słuchowych. Jako pierwszy na świecie wykonał 12 lipca 2002 roku, stworzoną przez siebie metodą PDCI (z ang. partial deafness cochlear implantation) operację wszczepienia implantu ślimakowego, w częściowej głuchocie osoby dorosłej, a następnie w roku 2004 u pierwszego w świecie dziecka, dając szansę na zdecydowaną poprawę jakości życia chorych.
Jest autorem i współautorem ponad 4500 prac naukowych oraz około 3900 wystąpień naukowych. Promotor ponad 31 prac doktorskich i opiekun 12 rozpraw habilitacyjnych. Należy do naukowych towarzystw o zasięgu światowym w obszarze medycyny, dotyczącym otorynolaryngologii, audiologii, foniatrii i rehabilitacji. W 2020 roku został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk.
Jesteśmy na Wawelu, w tym szczególnym miejscu, gdzie w 2024 roku zainicjowaliśmy obchody 1000-lecia koronacji pierwszego króla polskiego. Pokazujemy wielkich Polaków, a pan profesor do nich należy. Pomagając tysiącom pacjentów, w tym także tym z Małopolski. Sam osobiście znam kilku, którzy skorzystali z wiedzy i doświadczenia pana profesora. Zdrowie i bezpieczeństwo stawiamy na pierwszym miejscu, bo to jest spełnienie marzeń. To dzięki panu chorzy ludzie usłyszeli piękne dźwięki muzyki i natury. To jest bezcenna i niebywała wartość, za którą bardzo dziękuję. Cieszę się, że polskiego Nobla odbiera pan w Małopolsce. Jest to dla nas duże wyróżnienie. Liczymy, że kolejne nagrody też będą tutaj przyznawane. Dziękuję kapitule nagrody za jednomyślność. Polska i Małopolska pięknie się rozwijają. Mamy wybitnych naukowców, profesorów i inżynierów. Nie mamy czego się wstydzić na arenie międzynarodowej, a wręcz przeciwnie. Powinniśmy pokazywać dobro intelektualne, będące wartością naszego narodu. Jeszcze raz dziękuję i gratuluję panie profesorze
- powiedział podczas nagradzania marszałek Łukasz Smółka.
*Dotychczasowi Laureaci Nagrody (po reaktywacji w 2009). Janina Ochojska-Okońska (2009), Profesor Jerzy Nowosielski (2010), Profesor Maciej Władysław Grabski (2011), Profesor Adam Bielański (2012), Profesor Andrzej Zoll (2013), Jerzy Owsiak (2014), Profesor Jerzy Limon (2015), Ksiądz Adam Boniecki (2016), Profesor Krzysztof Penderecki (2017), Anna Dymna (2018), Profesor Adolf Juzwenko (2019), Siostra Małgorzata Chmielewska (2020), Ksiądz Profesor Michał Heller (2022), Ryszard Krynicki (2023), Doktor Hanna Machińska (2024).
