Małopolski wypas kulturowy
Zadania przewidziane w ramach konkursu pn. „Małopolski wypas kulturowy” polegają na przeprowadzeniu wypasu owiec na wskazanych w regulaminie obszarach wypasowych, przez cały okres wypasu, przy zachowaniu określonej obsady owiec (5-10 sztuk owiec na 1 ha powierzchni wypasowej) oraz zaangażowaniu minimum 1 bacy do obsługi każdego obszaru wypasowego. Łączne wsparcie wypasu kulturowego owiec z budżetu Samorządu Województwa Małopolskiego, w ramach trzech edycji, wyniosło już blisko 6 mln zł.
Województwo Małopolskie to region o unikatowym w skali Europy poziomie różnorodności biologicznej. Jego krajobraz został ukształtowany między innymi przez gospodarkę pasterską. Od wieków nieodłączną częścią ekosystemu są tu zbiorowiska nieleśne, bogate w cenne gatunki roślin. Spośród głównych zagrożeń bioróżnorodności w rolnictwie, wymieniana jest likwidacja użytków zielonych. Aby zapobiec degradacji środowiska, podejmuje się działania w ramach jego czynnej ochrony i promuje się powrót do ekstensywnych form gospodarowania.
Jednym z takich działań jest prowadzenie gospodarki pasterskiej, mające na celu podtrzymanie użytków zielonych. Łąki i pastwiska, są półnaturalnymi zbiorowiskami roślin i pełnią istotną rolę dla podtrzymania poziomu różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Konieczne jest powstrzymanie procesu sukcesji wtórnej, czyli zarastania i zaniku tych cennych przyrodniczo obszarów województwa, poprzez prowadzenie wypasu kulturowego owiec.
Wsparcie wypasu kulturowego zwierząt trawożernych jest konieczne nie tylko z przyczyn biologicznych. 26 października 2022 roku bacowanie, czyli praktyka kulturowego wypasu owiec w polskich Karpatach, zostało wpisane na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Wpisu, na wniosek przedstawicieli Związku Podhalan, dokonał Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Tym samym bezsprzecznie zostało potwierdzone, iż sięgająca XIV wieku tradycja wypasu zwierząt na łuku Karpat od Beskidu Śląskiego po Bieszczady, stanowi podstawę tożsamości lokalnej ludności oraz źródło jej kultury, obrządków i utrzymania na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania.
Szczegóły konkursu
Uprawnione organizacje pozarządowe mogą składać oferty w otwartym konkursie ofert na realizację zadania publicznego Województwa Małopolskiego do dnia 6 marca 2025 roku. Szczegóły dotyczące składania ofert zawarte są w Regulaminie Konkursu.
Aplikacja mapowa prezentująca zasięg terytorialny wypasu kulturowego owiec w ramach otwartego konkursu w 2025 roku dostępna jest na stronie - Mapy Małopolski.
