Godzina 21.37, 2 kwietnia, rok 2005 – to data, która na zawsze utrwaliła się w rodzimej świadomości. Właśnie wtedy, w wigilię święta Bożego Miłosierdzia, zmarł Jan Paweł II. Dla milionów rodaków ten moment stanowi ważny punkt życiowego odniesienia. Kolejne rocznice śmierci Papieża Polaka budzą wspomnienia, skłaniają do zadumy i pozwalają na nowo poznawać Jego spuściznę.
Pamięć o Patronie Małopolski
Małopolska pozostaje regionem, gdzie refleksja nad papieskim dziedzictwem nabiera szczególnego znaczenia. Historia Papieża Polaka jest bowiem nierozerwalnie związana z małopolską ziemią. Tu w Wadowicach przyszedł na świat i jako skromny ksiądz z Krakowa rozpoczynał kapłańską posługę. Tu znajdowały się tak bliskie Mu miejsca, do których wracał jako papież, jak górskie przełęcze Tatr, czy sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej. Do historii przeszedł także adres już na zawsze kojarzony z Jego pielgrzymkami do ojczyzny – Franciszkańska 3 w Krakowie.
Od października 2020 roku św. Jan Paweł II jest oficjalnym patronem Małopolski. Jego życie i dzieło upamiętniają w swojej działalności dwie prowadzone przez Województwo Małopolskie instytucje kultury – Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie oraz, jedyne takie na świecie, Muzeum – Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach. Przy ich wsparciu wokół papieskiego dorobku powstają niezwykle inicjatywy, projekty i wydarzenia, by wymienić m.in. skierowany do młodzieży szkolnej konkurs „Małopolski Carolus”, czy Festiwal „Cały Twój”. Co roku przyznawana jest także Nagroda Województwa Małopolskiego im. Jana Pawła II – Veritatis Splendor.
Tegoroczna rocznica śmierci Papieża Polaka będzie wyjątkowa. W 2025 roku od pamiętnego wydarzenia upływają bowiem całe dwie dekady. Z tej okazji papieskie instytucje kultury przygotowały niezwykłe wydarzenia muzyczne, wystawy i produkcje filmowe.
Koncerty dla Ojca Świętego
1 kwietnia, na dzień przed rocznicą, w Operze Krakowskiej zabrzmi słynne „Requiem” Mozarta. Na scenie pojawią się uznani soliści: sopran Ingrida Gapova, alt Ewa Menaszek, tenor Jarosław Bielecki, bas Sebastian Marszałowicz, z towarzyszeniem Chóru Mieszanego Katedry Wawelskiej i Orkiestry Opery pod batutą Piotra Sułkowskiego. Organizatorem tego koncertu jest Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie.
3 dni później pamięć Ojca Świętego zostanie uczczona kolejnym niezwykłym koncertem, który odbędzie się na Scenie Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie. Publiczność usłyszy 9 niezwykłych utworów muzycznych zainspirowanych słynnymi encyklikami Papieża Polaka. Utwory są dziełem wybitnych krakowskich artystów: tekściarza Jerzego Łysińskiego i kompozytora Janusz Wierzgacz. Twórcą aranżacji jest Marek Pawełek. Podczas koncertu zabrzmią także najpiękniejsze pieśni nawiązujące do papieskiego przesłania. Organizatorem wydarzenia jest Muzeum – Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Krakowie.
Wydarzenia w Stolicy Apostolskiej
Szczególny wymiar obchodzonej w tym roku rocznicy śmierci Ojca Świętego podkreślą również wydarzenia w samej Stolicy Apostolskiej. W dwóch z nich wezmą udział również małopolskie instytucje kultury. Już 16 marca br. Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie zaprosi do polskiego kościoła św. Stanisława BM w Rzymie, gdzie wraz z mszą św. odbędzie się specjalny Koncert Pieśni Pasyjnych z udziałem artystów z zespołu OCTAVA ensemble. Pieśni te opisują najgłębszą tajemnicę, Tajemnicę Męki i Zmartwychwstania Pańskiego. Podczas koncertu będą przeplatane utworami poetyckimi o tematyce religijnej. Wydarzenie poprowadzi Magdalena Wolińska–Riedi.
Wyjątkowym wydarzeniem będzie również koncert z udziałem artystów Filharmonii Krakowskiej, organizowany na dzień przed rocznicą śmierci Jana Pawła II w Bazylice Santa Maria Maggiore w Rzymie. Będzie on dedykowany nie tylko pamięci Papieża Polaka, ale też innej wybitnej postaci związanej z Małopolską - śp. Krzysztofowi Pendereckiemu. 29 marca br. mija 5 rocznica śmierci wybitnego kompozytora. 1 kwietnia w Rzymie zabrzmi jego słynne, uduchowione dzieło "Credo", w wykonaniu Chóru i Orkiestry Filharmonii Krakowskiej wraz z solistami pod dyrekcją maestro Macieja Tworka. Organizatorem wydarzenia razem z Filharmonią jest Stowarzyszenie im. Ludwiga van Beethovena, a partnerami - Województwo Małopolskie, Instytut Adama Mickiewicza, Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej, Urząd Miasta Krakowa oraz Europejskie Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach.
Mapping przy Oknie Papieskim
Miejscem szczególnym, które co roku gromadzi tłumy wiernych składających pośmiertny hołd Papieżowi Polakowi, pozostaje wspomniane Okno Papieskie przy ulicy Franciszkańskiej 3. W ramach 20. rocznicy śmierci stanie się przestrzenią wyjątkowej prezentacji multimedialnej, która odwołuje się do papieskiego przesłania. Mapping 3D pod hasłem „Życie” przygotowany przez Instytut Dialogu Międzykulturowego w Krakowie, będzie można obejrzeć na fasadzie Pałacu Biskupiego w dzień rocznicy śmierci Jana Pawła II – 2 kwietnia.
Do projekcji wykorzystane zostaną nagrania audio z tematycznych przemówień papieża dotyczących życia, rodziny, miłości, wzrastania, odpowiedzialności, cierpienia, umierania, zmiany pokoleniowej. Poszczególne sceny uwzględniać będą oryginalne wypowiedzi papieża, wkomponowane w odpowiednią oprawę graficzną.
Wystawy plenerowe z papieskim przesłaniem
O ideowym i duchowym dziedzictwie Jana Pawła II przypomną Małopolanom oraz wszystkim turystom plenerowe wystawy prezentowane w różnych częściach Krakowa. Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II w Krakowie zaprosi w tym czasie na 4 niezwykłe ekspozycje. Pierwsza z nich zostanie otwarta 31 marca na krakowskim lotnisku. „Pielgrzymka ciągłych odkryć” to wystawa przedstawiająca zachwyt nad życiem: miłość, radość, przyjaźń, piękno przyrody, praca, rodzina, ale i cierpienie, samotność, śmierć. Ostatnia plansza to radość Zmartwychwstania.
2 dni później, w dzień rocznicy śmierci Papieża Polaka, na terenie Centrum Jana Pawła II stanie wystawa „Kiedy Bóg daje życie, daje je na zawsze”. Jej tematyka będzie dotyczyć życia ludzkiego oraz jego kolejnych etapów. Plansze będą zawierać cytaty ze św. Jana Pawła II. W kwietniu Instytut zaprosi również na wystawy prezentowane w przestrzeniach Plant Krakowskich („Kształt życia”) i parafii św. Floriana w Krakowie.
Filmowe świadectwa sprzed 20 lat
Wydarzenia z przełomu marca i kwietnia 2005 roku będą także tematem specjalnych produkcji filmowych, w których bierze udział Muzeum – Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach. We współpracy z TVP powstaje dokument "Śladami Ojca", który zostanie wyemitowany na telewizyjnej antenie 2 kwietnia. Dzięki archiwalnym materiałom umożliwi widzom wgląd w wydarzenia sprzed 20 lat. Film będzie też jasnym wskazaniem, że postać Jana Pawła II nie tylko w czasie pontyfikatu, ale również bezpośrednio po jego śmierci i wiele lat po niej, wciąż inspiruje i jednoczy ludzi na całym świecie.
2 kwietnia w ponad 100 polskich kinach odbędzie się natomiast premiera pełnometrażowego filmu dokumentalnego o „21.37”, którego głównym producentem jest Wydawnictwo Rafael. Film wykorzysta autentyczne materiały zarówno telewizyjne, jak i te pochodzące ze zbiorów prywatnych ówczesnych dokumentalistów, a także amatorskie zdjęcia. Opowieść poprowadzona będzie głównie poprzez świadectwa „zwykłych” ludzi, którzy odegrali pewną rolę 20 lat temu i stali się bohaterami tamtych wydarzeń.
Obie produkcje to wartościowe uzupełnienie obchodów 20. rocznicy śmierci Jana Pawła II. Małopolska złoży hołd postaci, której tak wiele zawdzięcza i która jako Patron wciąż pełni ważną rolę w codziennym życiu.
