Przejdź do informacji o dostępności Przejdź do strony głównej Przeskocz do menu Przeskocz za menu Przeskocz do głównej treści Przejdź do mapy strony

Jaja i pisanki… Składana forma do wyrobu „pisanek” – zabytkiem miesiąca Muzeum Archeologicznego w Krakowie

Kultura
06 kwietnia 2017
10 kwietnia 2017 - 11 kwietnia 2017
Muzeum Archeologiczne w Krakowie
Wykonana ze skały gipsowej lub sztucznego kamienia – składana forma do wyrobu „pisanek” odkryta w roku 1977 w zagruzowanej z końcem XIX w. piwnicy kamienicy przy ul. Grodzkiej 11 – to zabytek miesiąca do obejrzenia w kwietniu w Muzeum Archeologicznym w Krakowie.

W tej dziewiętnastowiecznej formie wykonywano „jaja” z masła lub wosku. Wraz z nią znaleziono również składaną kamienną formę do produkcji baranków (prezentowaną w ramach cyklu Zabytku Miesiąca w roku 2015). Są to pierwsze XIX-wieczne formy kamienne do wyrobu tego typu ozdób związanych z obrzędami wielkanocnymi z Krakowa.

- Jaja, zaczątki życia, były i są uniwersalnym elementem obrzędowości, symboliki i magii różnych kultur, a także detalem dekoracyjnym już od ponad 5000 lat. Najstarsze, dekorowane pisanki pochodzą z Asyrii, nieco młodsze z Egiptu, Persji, Rzymu i Chin – informuje Anna Tyniec z Muzeum Archeologicznego. - Słowianie wiązali jajko z kultem boga słońca. Było symbolem nowego życia, narodzin, amuletem przeciw czarom i złym mocom. Używano je w obrzędach wiosennych i ku czci zmarłych – dodaje. W Krakowie przetrwał zwyczaj toczenia jaj z Kopca Kraka w trakcie corocznego święta Rękawki odbywającej się niemal nieprzerwanie już od średniowiecza, w pierwszy dzień po Wielkanocy.

- Zdobione jajka są istotnym elementem świąt Wielkiej Nocy, tak w religii katolickiej, jak i prawosławnej – mówi na koniec Anna Tyniec.

Warto przypomnieć, że w Krakowie i okolicach jeszcze w początkach wieku XX święcono na Wielkanoc jaja niezdobione, barwione tylko w trakcie gotowania na brązowo wywarem z łupin cebuli, bądź pomalowane na jeden kolor – najczęściej czerwony.

                                                                                 

Galeria zdjęć