Zamki i zamczyska, ruiny średniowiecznych fortec i magnackie rezydencje doby renesansu i baroku spotykamy w Małopolsce niemal na każdym kroku. Budowano je najczęściej na wysokich, widocznych z daleka wzgórzach, dzięki czemu stanowią jedne z najbardziej charakterystycznych elementów krajobrazu w regionie.
Najwspanialszy jest oczywiście zamek królewski na Wawelu w Krakowie. Wraz z archikatedrą św. Stanisława BM i św. Wacława tworzy on niepowtarzalny zespół zabytkowy. Znane są także zamki jurajskie, zwane, z racji położenia na szczytach skalnych turni, „Orlimi Gniazdami”. Większość z nich zbudowano z rozkazu króla Kazimierza Wielkiego wzdłuż Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, tworząc warowny pas, chroniący granice królestwa od strony Śląska. Większość zamków na Szlaku Orlich Gniazd jest zrujnowana, lecz są też obiekty zachowane w całości, jak wspaniała renesansowa rezydencja w Pieskowej Skale, lub odbudowane, jak urocza siedziba rycerska w Korzkwi.
Wiele zamków znajduje się też w Karpatach, pośród beskidzkich grzbietów czy na pogórzach. Najpiękniejsze i najbardziej znane są dwa zamki w Pieninach nad Jeziorem Czorsztyńskim: Dunajec w Niedzicy i Wronin w Czorsztynie. Na Pogórzu Karpackim zobaczyć można wspaniałe palazzo in fortezza, czyli zamek w Nowym Wiśniczu, piękny późnogotycki zameczek w Dębnie czy związany ze sławną kopalnią soli zamek w Wieliczce. Warto również odwiedzić renesansowe rezydencje, które zasłużyły na miano „małego Wawelu”: w Niepołomicach i w Suchej Beskidzkiej.