Pierwszego dnia warsztatów w dniu 20 listopada 2014 r. w Muzeum Historycznym Miasta Lwowa miał miejsce „okrągły stół” czyli bilateralna konferencja specjalistów z Krakowa i Lwowa. Naczelnym zagadnieniem stała się wymiana doświadczeń zawodowych dotyczących projektowania ekspozycji oraz rozwoju nowych metod trendów i doświadczeń w muzealnictwie.
Delegację polską stanowili przedstawiciele Muzeum Historycznego Miasta Krakowa oraz reprezentacja Małopolskiego Instytutu Kultury.
Na początku spotkania Pan Włodzimierz Gerycz – Dyrektor Państwowego Historyczno-Architektonicznego Rezerwatu w Żółkwi – podkreślił wagę projektu „ Muzea bez granic”, którego celem jest wymiana dobrych praktyk muzealnych na różnych polach muzealnej działalności. Ponadto dostrzegł w doświadczeniach polskich, oprócz metod przygotowywania wystaw, jeszcze dwie płaszczyzny do inspiracji dla strony ukraińskiej: metodę digitalizacji zbiorów oraz sposoby kontaktu z publicznością.
W trakcie spotkania zaprezentowana została koncepcje nowej wystawy stałej „Kraków od początku bez końca”, która przygotowywana jest w historycznym Pałacu Krzysztofory. Scenariusz ekspozycji stanowić ma opowieść o mieście, przybierającą w niektórych miejscach formę legendy, a w innych dramatu. Ma powstać zwarta, narracyjna opowieść, która pozwoli zwiedzającemu doświadczyć nie tylko historii, ale i przestrzeni czy klimatu miasta. Ekspozycja będzie poszukiwać odpowiedzi na pytanie o fenomen miasta.
Narracyjna struktura projektu będzie sekwencją opowieści, przerywaną artystycznymi instalacjami w miejscach, które powinny pozostawić widza bez jednoznacznej odpowiedzi i jednoznacznej wizji dziejów. Zamysł wprowadzenia instalacji pozwoli na własną interpretację przedstawianych wydarzeń. Prawie każda odsłona wystawy, niezależnie od swej artystycznej formy i merytorycznej treści, zawierać będzie multimedialną prezentację stanowiącą uzupełnienie wystawy o wykład historycznej wiedzy. Wystawie towarzyszyć będzie audio - przewodnik będący jednocześnie bazą tekstów źródłowych, komentarzy i ikonografii.
Doświadczenia związane z pracami kreatywnymi nad scenariuszem mogą posłużyć jako wzorce dla zespołu pracującego przy realizacji przestrzeni wystawienniczej w zamku w Żółkwi. Delegacja krakowska przekonywała, że prace nad wystawą powinny przebiegać dwutorowo i już w chwili podjęcia decyzji o projekcie renowacji obiektów. Ma to niezwykle istotny wpływ na późniejszy kształt wystawy z racji choćby przewidzenia instalacji czy zaplecza niezbędnego do takich elementów, jak: sprzęt komputerowy, multimedia, instalacje elektryczne, ogrzewanie, klimatyzacja czy systemy alarmowe. Po prezentacji odbyła się dyskusją nad metodologią przygotowania scenariusza wystawy, problematyką rekonstrukcji i teatralizacji przestrzeni muzealnych oraz kwestiami koegzystencji nowoczesnych wystaw w historycznych wnętrzach.
Następnie Dominika Mietelska i Sebastian Wacięga – reprezentujący Małopolski Instytut Kultury zaprezentowali założenia projektu „Dynamika ekspozycji” adresowanego dla pracowników muzeów i galerii oraz osób zajmujących się promocją dziedzictwa kulturowego w regionie. Autorzy wystąpienia zaprezentowali obszar działań związanych ze szkoleniami dla pracowników branży muzealnej, opracowaniem koncepcji merytorycznych wystaw, rekomendacjami i konsultacjami dotyczącymi przygotowywania ekspozycji i ścieżek edukacyjnych. Zaprezentowano konkretne realizacje projektów wystaw: Raslila. Taneczne wyzwolenie, Wystawa pamiątek wojennych. Bitwa gorlicka 1915 r, Wadowice Karola Wojtyły. Przybliżona została również problematyka metodyki twórczej pracy przy opracowywaniu scenariusza wystaw, gdzie analizowane są globalne i lokalne trendy, oczekiwania potencjalnych odbiorców. Dopiero trzecim krokiem jest analiza zasobów, rozumianych tu posiadany budynek, jego sąsiedztwo, lokalizacja, zbiory i kolekcje muzealne oraz kompetencje pracującego zespołu pracowników instytucji, ich zainteresowania i kontakty. Autorzy przybliżyli ponadto muzealnikom lwowskim ciekawe kreatywne metody do analizy projektu wystawy, takie jak: przygotowanie portretu odbiorcy, wejście w buty odbiorcy czy opowiadanie historii według których przygotowane realizacje kilku kolejnych projektów wystawienniczych w województwie małopolskim ( m. innymi w Galerii Władysława Hasiora w Zakopanem.
Wydaje się, że zaproponowana metodologia pracy mogłaby zostać w przyszłości również wykorzystana do realizacji projektu wystawy w Zamku w Żółkwi.
Ze strony ukraińskiej, Andrzej Kotlyarchuk zaprezentował metodologię pracy nad wirtualną rekonstrukcją fortecy i zamku w Tustaniu, który obecnie stanowi część rezerwatu historyczno – kulturalnego w skolskim obwodzie lwowskim. Przedstawione zostało pięć etapów odtwarzających wygląd fortecy w różnych okresach w formie wirtualnych prezentacji 3 D, ale również realne sposoby zagospodarowania przestrzeni dawnej fortecy dla potrzeb zwiedzających. Zaprezentowane zostały metody edukacyjne( projekt festiwalu historycznego związanego z promocją kultury średniowiecznej i pokazami grup zajmujących się odtwórstwem historycznym, organizacja warsztatów i pokazów dawnych rzemiosł) i promocyjne (wydawanie newslettera dla mieszkańców z informacjami o planowanych wydarzeniach). Metodologia dokumentowania i rekonstrukcji historycznej architektury w formie 3D stanowić będzie następne wspólne pole do wymiany doświadczeń w trakcie kolejnych spotkań.
Muzeum Historyczne Miasta Lwowa zaprezentowało delegacji polskiej kilka przykładów wystaw ze swoich oddziałów z nastawieniem na muzealia związane zwłaszcza z postacią Jana III Sobieskiego i Bitwą pod Wiedniem, co stanowić miało inspirację do projektu ekspozycyjnego omawianego następnego dnia.
21 listopada odbyła się wizyta w Zespole Historyczno – Architektonicznym w Żółkwi, gdzie delegacja najpierw poznała stan prac remontowo – konserwatorskich w zamkowych wnętrzach, a następnie wzięła udział w spotkaniu warsztatowym, które dotyczyło planów dalszej rekonstrukcji i organizacji wystaw we wnętrzach zamkowych. W warsztatach uczestniczyli przedstawiciele strony krakowskiej oraz pracownicy Muzeum Zamojskich z Zamościa, Zespołu Historyczno – Architektonicznego z Żółkwi, przedstawiciele Wydziału Kultury Lwowskiej Państwowej Administracji Obwodowej oraz zaproszeni konserwatorzy i architekci pracujący przy rekonstrukcji zamku. Uczestnicy spotkania poznali dzieje rekonstrukcji obiektu, które sięgają 1963 roku oraz efekty prac archeologicznych prowadzonych w latach 2001, 2003, 2007 i 2008. Prezentacja Andrzeja Urbańskiego Dyrektora Muzeum w Zamościu wykazała wiele paralelnych tematów dotyczących Żółkwi (miasto idealne, prace konserwatorskie w mieście, miasto prywatne, rody Zamojskich i Żółkiewskich). Analizie poddano również materiał ikonograficzny (zwłaszcza plan Kastello z 1740 r.) i źródłowy dotyczący wyglądu wnętrz dawnego zamku i szans na ich odtworzenie. Nieco szerzej omówiono też koncepcje wystaw, które zaplanowane są we Wschodniej Wieży Zamku. Strona polska i ukraińska omawiały ponadto możliwość stworzenia w zamku przestrzeni o charakterze komercyjnym poziom tzw. korpusu kuchennego – projekt restauracji i hotelu). W trakcie spotkania warsztatowego pojawiła się koncepcja stworzenia w zamku Centrum Bitwy pod Wiedniem, gdzie prezentowano by nie tylko wydarzenia i pamiątki rok 1683, ale i niezwykle cenne eksponaty ze zbiorów muzeum ukraińskich nawiązujących do czasu panowania Jana III Sobieskiego. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa (w zakresie merytorycznym) i Małopolski Instytut Kultury (w zakresie metody warsztatowej i prac nad koncepcją) zapewniły stronę ukraińską o dalszym wsparciu eksperckim. Kolejna propozycja dotyczyła organizacji ekspozycji prezentującej dzieje Żółkwi i rodu Sobieskich w przestrzeniach wystawienniczych Muzeum Historycznego Miasta Krakowa w 2017 r. Realizacja takiego projektu stanowić by mogła element promocyjny miasta i jego atrakcji turystycznych, które jak podkreślano w trakcie warsztatów nie chce stanowić jedynie „ dodatku do zwiedzania Lwowa”. Pomysły te zostaną doprecyzowane na kolejnym spotkaniu warsztatowym, które odbędzie się w Żółkwi w dniach 3 – 5 grudnia 2014 roku.
