Podsumowując współpracę transgraniczną w perspektywie 2007–2013 warto wspomnieć o 342 wnioskach złożonych do Wspólnego Sekretariatu Technicznego w ramach obu naborów na kwotę 432 244 880,80 EURO. Łączna liczba beneficjentów zaangażowanych w realizację wszystkich projektów partnerskich przekroczyła 950 podmiotów, 83 instytucje zaangażowały się w realizację różnorodnych sieci tematycznych. Efekty dotychczasowych projektów to m.in. 32 odrestaurowane, a następnie zdigitalizowane obiekty o wartości historycznej,2959 polsko-słowackich spotkań/szkoleń/konferencji, 1 261 174 publikacji
o tematyce polsko-słowackiej, 129 stron internetowych o projektach, 53 nowe produkty turystyczne oraz szereg narzędzi pozwalających na ocenę rzeczywistej dostępności przestrzennej pogranicza polsko – słowackiego.
W nawiązaniu do nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej obejmującej współpracę transgraniczną, Województwo Małopolskie wystąpiło z inicjatywą zorganizowania w pierwszej połowie września w Miasteczku Galicyjskim spotkania pn. Kontakt – przenikanie. Pogranicze bez granic – sieciowe współdziałanie instytucji i organizacji w obszarze kultury, z udziałem partnerów słowackich i ukraińskich. Instytucje z wieloletnim doświadczeniem zdobytym na tym polu – Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu i Muzeum Lubowelskie w Starej Lubowli – przyjęły rolę gospodarzy i moderatorów spotkania. Województwo Małopolskie zapewnia wsparcie doradcze i finansowe dla tego przedsięwzięcia. Jego celem jest nadanie impulsu do budowania dalszej współpracy pomiędzy polskimi i słowackimi muzeami i organizacjami działającymi w obszarze kultury oraz zapoznanie się z możliwościami współpracy z partnerami z Ukrainy. W spotkaniu wezmą udział przedstawiciele około 30 instytucji z Polski, Słowacji i Ukrainy.
Założeniemmerytorycznym jest opracowanie schematu działań współpracy polsko – słowackiej w dziedzinie kultury poprzez debaty z udziałem moderatorów
i warsztaty twórcze. Działania zaproponowane podczas warsztatów w tzw. fiszkach projektowych będą poddane dyskusji i modyfikacji, by w efekcie projekty te miały szansę ubiegać się o dofinansowanie ze środków unijnych m.in. w Programie Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Słowacja 2014 – 2020. Obszar wsparcia – Ochrona, wzmocnienie i rozwój środowiska naturalnego i kulturowego poprzez wprowadzenie nowych form promocji wykorzystania zasobów. Dzięki kontynuacji współpracy transgranicznej nastąpi wymiana kolejnych projektów badawczych i ekspozycji, co przełoży się na poprawę jakości ekspozycji muzealnych, wizerunku i marki muzeów oraz instytucji i organizacji działających w obszarze kultury.
Spotkanie wrześniowe w Miasteczku Galicyjskim w Nowym Sączu przyczyni się do rozszerzania platformy wymiany doświadczeń, będzie znakomitą okazją do zacieśniania partnerstwa i zaplanowania kolejnych wspólnych projektów. W wyniku aktywnej dyskusji na temat rozwoju, miejsca i roli kultury oraz przemysłów kreatywnych we współczesnym świecie, a także podczas warsztatów kreujących przyszłe, wspólnie realizowane projekty polsko-słowackie, kształtowane są i rozwijane kompetencje zawodowe dla skutecznej promocji kultury w obu regionach. Kontynuacja dobrej dotychczasowej współpracy i podjęcie nowych wątków pozwoli lepiej wykorzystać walory dziedzictwa kulturowego i naturalnego pogranicza dla rozwoju turystyki na tym obszarze.
Charakterystyczna dla obszaru wsparcia, który może ubiegać się o dofinansowanie projektów z Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2014 – 2020 jest m.in. różnorodność kulturowa – blisko 11,5 tys. obiektów dziedzictwa kulturowego wytworzonych przez Polaków, Słowaków, a także wcześniej zamieszkujących tu Rusinów, Żydów, Niemców, Wołochów czy Ormian. Jednym
z najbardziej istotnych wspólnych transgranicznych elementów dziedzictwa, stanowiącym potencjał tego obszaru są: architektura drewniana, w tym sakralna (katolicka, unicka i prawosławna) i urbanistyka (dobrze zachowane kompleksy wiejskie i małych miasteczek) a także obrzędowość i tradycje oraz wytwórczość społeczności góralskich.
Budżet całkowity Programu to 183,3 mln EURO. Ogólna zasada finansowania projektów to maksymalnie 85% EFRP środków wartości projektu.
Przykładowe działania w ramach osi Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictw naturalnego i kulturowego to rozwój współpracy pomiędzy: instytucjami naukowymi, instytucjami kultury, jednostkami samorządowymi, partnerami społecznymi oraz parkami narodowymi i krajobrazowymi a także wspólne transgraniczne działania edukacyjne i promocyjne, w tym z wykorzystaniem narzędzi teleinformatycznych.
Przeważająca część zarówno realizowanych projektów jak i przedsięwzięć które nie zostały sfinansowane w ramach perspektywy 2007 - 2013 koncentrowała się w obszarach wspólnego dziedzictwa kulturowo przyrodniczego, turystyki oraz poprawy komunikacyjnej obszaru pogranicza. Bardzo duże zainteresowanie programem, wysokie oceny projektów, uzyskane w trakcie oceny technicznej oraz nawiązane partnerstwa wskazują na duży potencjał współpracy na polsko – słowackim pograniczu.
