Inicjatywa Awangarda – pełna nazwa: Inicjatywa Awangarda na rzecz Nowego Rozwoju przez Inteligentną Specjalizację (Vanguard Initiative for New Growth through Smart Specialisation) to utworzona w listopadzie 2013 r. organizacja skupiająca 38 innowacyjnych regionów z Europy, które dążą do rozwoju nowoczesnych gałęzi przemysłu dzięki międzyregionalnej współpracy gospodarczej w obszarach inteligentnych specjalizacji.
Małopolska jest jedynym regionem z Polski zaangażowanym w działania Inicjatywy Awangarda (IA), a także pierwszym regionem członkowskim z obszaru Europy Środkowej. Inicjatywa istniała początkowo jako nieformalne porozumienie wybranych regionów z Unii Europejskiej, a Małopolska była jednym z jej10 regionów założycielskich. Od 10 lipca 2017 r. organizacja zmieniła formę prawną i została zarejestrowana jako stowarzyszenie non-profit na prawie belgijskim z siedzibą w Brukseli.
W praktyce IA wspomaga przedsiębiorstwa i klastry w rozwoju technologii znajdujących się na niskich poziomach gotowości technologicznej (TRL), testowaniu tych technologii pod kątem możliwości praktycznych aplikacji, żeby w efekcie umożliwić ich wdrożenie. Dzięki współpracy w ramach IA zainteresowane przedsiębiorstwa mogą zminimalizować koszty testowania i certyfikacji konkretnej technologii, potwierdzić jej przydatności do określonych zastosowań oraz nawiązać nową międzynarodową współpracę biznesową oraz rozbudować sieci powiązań z instytucjami badawczo-naukowymi. IA ułatwia współpracę w doprowadzaniu danych technologii do poziomu komercjalizacji, tj. TRL na poziomie 8-9, zaś ewentualne bariery w finansowaniu takich przedsięwzięć stara się pokonywać przy ścisłej kooperacji z Komisją Europejską.
Korzyści dla przedsiębiorców i klastrów z Małopolski ze współpracy w ramach Inicjatywy Awangarda:
- możliwość kooperacji małopolskich przedsiębiorców i klastrów w ramach Projektów Pilotażowych i Działań Demonstracyjnych Inicjatywy, w tym budowanie partnerstw umożliwiających korzystanie ze środków finansowych UE,
- możliwość obniżenia kosztów testowania i certyfikowania nowych technologii,
- dostęp do technologii i rozwiązań wypracowanych przez członków IA,
- promowanie i rozwijanie własnych technologii, a także pozyskiwanie nowych europejskich rynków zbytu,
- proponowanie własnych Projektów Pilotażowych i Działań Demonstracyjnych (przedsiębiorstwa i klastry z Małopolski mają możliwość rozwijania własnych pomysłów w ramach branżowej współpracy międzynarodowej za pośrednictwem proponowanych przez siebie Projektów Pilotażowych i Działań Demonstracyjnych),
- udział w konferencjach, spotkaniach kojarzących partnerów w różnych krajach, mających na celu budowanie nowych paneuropejskich partnerstw,
- szansa na rozwój przemysłu w ramach silnych klastrów;
Korzyści dla Małopolski ze współpracy w ramach Inicjatywy Awangarda:
- Inicjatywa Awangarda wyraża opinie na temat przyszłej polityki przemysłowej, programu Horyzont Europe, programu Interreg, Polityki Spójności oraz wobec partnerstw publiczno-prywatnych, co jest ważnym głosem w procesie kształtowania polityki i agendy Unii Europejskiej,
- wyznaczanie trendów międzyregionalnej współpracy w obszarze inteligentnych specjalizacji (Inicjatywa Awangarda jest wskazywana przez Komisję Europejską, jako przykład wzorcowej współpracy międzyregionalnej w obszarach inteligentnych specjalizacji),
- możliwość korzystania z doświadczeń regionów, które od dawna współpracując z KE, wypracowały skuteczne strategie i sposoby realizacji ważnych dla nich działań,
- możliwość kooperacji małopolskich przedsiębiorstw, klastrów z partnerami z regionów zaangażowanych w działania Inicjatywy Awangarda w ramach Projektów Pilotażowych i Działań Demonstracyjnych Inicjatywy, w tym budowanie partnerstw umożliwiających korzystanie ze środków finansowych UE,
- prestiż – obecność Małopolski i jej podmiotów w gronie najbardziej innowacyjnych regionów, liderów w UE.
Projekty pilotażowe w ramach IA oraz rozwijane technologie:
- Produkcja wysokiej klasy dzięki drukowi 3D (High Performance Production through 3D-Printing),
- Zaawansowana produkcja do zastosowań energetycznych w trudnych warunkach środowiskowych (Advanced Manufacturing for Energy Related Applications in Harsh Environments – ADMA),
- Wydajna i zrównoważona produkcja (Efficient and Sustainable Manufacturing),
- Biogospodarka (Bio-Economy),
- Nowe produkty wspomagane nanotechnologią (New Nano-Enabled Products),
- Sztuczna inteligencja (Artificial Intelligence),
- Inteligentne zdrowie/Spersonalizowana medycyna (Smarth Health/Personalised Medicine),
- Wodór (Hydrogen).
Wedle stanu na 2024 r. Malopolska zaangażowana jest pięć Projektów Pilotażowych: Produkcja wysokiej klasy dzięki drukowi 3D, Zaawansowana produkcja do zastosowań energetycznych w trudnych warunkach środowiskowych, Wydajna i zrównoważona produkcja, Biogospodarka oraz Sztuczna inteligencja.
Region, razem ze Słowenia i Lombardią, jest również współkoordynatorem utworzonego w drugiej połowie 2022 r. Projektu Pilotażowego Wodór. Jego głównym celem jest pomoc partnerom w przyspieszeniu procesu transformacji ku bardziej zrównoważonym systemom energetycznym oraz trwałe umocowanie zaangażowanych interesariuszy w europejskim wodorowym łańcuchu wartości. Szczególny nacisk kładziony jest na wsparcie dla średnich i małych przedsiębiorców. Obecnie Projekt Pilotażowy Wodór liczy 21 regionów.
Małopolska pozostaje aktywna w wymiarze koordynacji działań i organizacji prac Pilota. Do tej pory w Krakowie w latach 2022 i 2023 odbyły się dwie duże konferencje partnerów regionalnych pod szyldem Hydrogen Pilot Summit. Region zaangażowany jest również we współpracę z innymi Pilotami Inicjatywy Awangarda, czego najlepszym przykładem jest realizowany z Pilotem ADMA projekt Strengthening Hydrogen Ecosystem through Cross-Regional Collaboration and Innovation skupiony na odkrywaniu potencjału naukowo-badawczego w regionach skupionych w IA.
Więcej informacji:
Paweł Soja, +48 12 63 03 348,
Magdalena Maciejewska-Gębiś, +48 12 63 03 534,
Zespół ds. Rozwoju Innowacyjności,
Departament Nadzoru Właścicielskiego i Gospodarki UMWM