Rok 2023 będzie Rokiem Kopernikańskim, z okazji 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. W ramach obchodów zaplanowano liczne wydarzenia, poświęcone wielkiemu astronomowi, w różnych miejscach Polski, związanych z jego biografią. Ich celem będzie przedstawienie postaci i dorobku torunianina, który zapisał się na kartach historii jako twórca heliocentrycznego modelu Układu Słonecznego i sprawca jednej z największych rewolucji naukowych od czasów starożytnych.
W organizację, promocję i koordynację związanych z tym przedsięwzięć zaangażują się przedstawiciele samorządów i świata nauki. Otwarcie Kongresu w Toruniu uświetni wykład prof. Phillipa Jamesa Edwina Peeblesa, kanadyjsko-amerykańskiego fizyka, kosmologa, astrofizyka i astronoma, jednego z pionierów teorii formowania się struktur kosmicznych. Peebles jest laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2019 roku, za osiągnięcia w dziedzinie kosmologii fizycznej.
Zaplanowano bardzo dużo ciekawych, wspaniałych wydarzeń, w których będziemy - jako samorząd województwa małopolskiego - aktywnie uczestniczyć. Mam nadzieję, że obchody 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika posłużą pogłębionej refleksji o jego wkładzie dla polskiej i światowej nauki. Powinniśmy obudzić młode pokolenie do większego zainteresowania Kopernikiem, chyba największym z polskich naukowców. Deklarujemy pełną gotowość w poszerzaniu gamy wydarzeń, realizowanych przez krakowskie uczelnie
- zauważył marszałek Witold Kozłowski.
Kopernikańska refleksja o pieniądzu
Obrady kongresowe będą się toczyć od lutego do września, w Toruniu, Krakowie i Olsztynie. W każdym z tych miast zaplanowano inne sekcje tematyczne. W Toruniu znawcy kultury, literatury i historii sztuki, historycy astronomii i nauk medycznych porozmawiają o miejscu Kopernika w szeroko rozumianej kulturze pamięci. W Olsztynie będą spotkania poświęcone biografii uczonego, ze szczególnym uwzględnieniem jego wykształcenia i okresu warmińskiego w jego życiu.
W Krakowie o dorobku wybitnego astronoma podyskutują ekonomiści, filozofowie oraz badacze historii tych dyscyplin. Jak podkreślili sygnatariusze listu, krakowska część obrad kongresu będzie skupiona na pokazaniu kopernikańskiego sposobu myślenia, w tym kopernikańskiej refleksji o pieniądzu.
- Trudno myśleć w Krakowie o Koperniku bez myślenia o całym mieście, krakowskich uczelniach i o Małopolsce. Rok 2023 powinniśmy wykorzystać, żeby różnym środowiskom uświadomić, jak wielką postacią był Mikołaj Kopernik. Wraz z Uniwersytetem w Toruniu i Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie zrealizujemy program ogólnopolskich inicjatyw organizacyjnych - powiedział prof. dr hab. Jacek Popiel, rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Chcemy pokazać zmianę punktu widzenia i odejście od teorii geocentrycznej. Nasza cywilizacja nie może istnieć bez naszej obecności w kosmosie. Tę ścieżkę rozpoczął Kopernik. Małopolska współczesna jest silnie związana z technologiami dla kosmosu. Nasza przyszłość jest związana z ideami Kopernika – zaznaczył prof. dr hab. inż. Jerzy Lis, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej.
Gigant myślenia o prawie, medycynie, ekonomii i astronomii
- Kopernik był gigantem, który zmienił sposób myślenia o prawie, medycynie, ekonomii, astronomii. Debatowanie o nim w Krakowie jest oczywiste, w mieście akademickim, ufundowanym na nauce – podkreślił dr hab. Stanisław Mazur, prof. UEK, rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. – Jesteśmy poważnym ośrodkiem na mapie światowej i europejskiej nauki. To wydarzenie będzie wspaniałą okazją, by to światu ponownie powiedzieć – dodał.
Krakowska część Kongresu rozpocznie się 23 a zakończy 26 maja. Wielki astronom będzie bohaterem szeregu przedsięwzięć organizowanych przez Małopolskę i podległe mu jednostki, m.in. Festiwalu Zawodów, Małopolskiej Nocy Naukowców, czy projektu „Wielcy z Małopolski”.
W instytucjach kultury województwa małopolskiego zaplanowano wystawy, wykłady i warsztaty, szkolenia, różnorodne inicjatywy edukacyjne i pokazy popularnonaukowe. Przygotują je m.in. Małopolskie Centrum Nauki Cogiteon, Centrum Sztuki Mościce, Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu, Muzeum – Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach, Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach, Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Krakowie. W Operze Krakowskiej szykuje się prapremiera światowa spektaklu muzycznego „Kopernik”, autorstwa Tomasza Szymusia.
W Collegium Maius oglądał zaćmienia Słońca i Księżyca
Postać wybitnego polskiego naukowca jest silnie związana z Małopolską. Ojciec Kopernika był kupcem krakowskim. W 1491 roku słynny astronom wraz ze starszym bratem Andrzejem rozpoczął studia na Akademii Krakowskiej. Czasy jego studiów w Grodzie Kraka przypadły na okres świetności tzw. krakowskiej szkoły astronomiczno-matematycznej. W tym czasie Kopernik otrzymał tzw. niższe święcenia kapłańskie.
W 1493 roku z dachu Collegium Maius Kopernik oglądał dwa zaćmienia Księżyca i jedno zaćmienie Słońca, co mogło mieć wpływ na jego późniejsze astronomiczne odkrycia.
Warto także przypomnieć, że autograf (roboczy, autorski czystopis) sześciu ksiąg słynnego dzieła „De revolutionibus” znajduje się w zbiorach rękopiśmiennych Biblioteki Jagiellońskiej od roku 1956, pod sygnaturą BJ 10 000.
szczegółowy program toruńskiej uroczystości
