Pojęcie sektora organizacji pozarządowych możemy też traktować nieco szerzej, zaliczając do niego m.in. jednostki ochotniczych straży pożarnych, związki sportowe i stowarzyszenie kultury fizycznej czy federacje. Wtedy okaże się, że w Małopolsce mamy aż 12 tys. takich podmiotów. Z tego najwięcej, bo ok. 35% zlokalizowane jest w samym Krakowie. Nieźle radzą sobie też: subregion sądecki wraz z Podhalem oraz powiaty sąsiadujące z Krakowem, gdzie mamy ok. 20% wszystkich organizacji pozarządowych
– wylicza Grzegorz Lipiec z zarządu województwa.
Jak szacują autorzy analizy, spośród wszystkich zarejestrowanych w Małopolsce fundacji i stowarzyszeń, aktywnie działa ok. 5,4 tys. Natomiast biorąc pod uwagę szeroką definicję sektora pozarządowego, o której wspomina Grzegorz Lipiec, to okaże się, że na 10 tys. mieszkańców województwa przypada aż 36 podmiotów z tego sektora. Średnia dla Polski jest niemal identyczna – 35 podmiotów. Małopolskie organizacje mają jednak więcej członków niż te z całej Polski. Stowarzyszenia z województwa małopolskiego zrzeszają przeciętnie 35 osób, podczas gdy te z całej Polski – 30 osób. Okazuje się też, że w porównaniu do Polski (47%), w Małopolsce w działalność organizacji angażuje się 41% kobiet.
A jaką ofertę dla mieszkańców mają małopolskie organizacje pozarządowe? Większość z nich (32%) wyspecjalizowała się w sporcie. Drugie miejsce w rankingu branż zajmuje ex aequo obszar edukacji i wychowania oraz kultury i sztuki (po 18%). Zdecydowanie mniej jest ich w branżach: usług socjalnych i pomocy społecznej (7%), ochronie zdrowia (5%) oraz w rozwoju lokalnym (4%). W porównaniu do całego kraju organizacje z Małopolski częściej specjalizują się w edukacji oraz kulturze, a rzadziej w sporcie. Również wewnątrz województwa można dostrzec różnice pomiędzy branżami dominującymi. O ile w Krakowie najwięcej jest organizacji edukacyjnych, to już poza nim zdecydowanie przeważają organizacje sportowe. Oprócz tego 67% małopolskich organizacji jako swoje główne działanie wskazuje organizowanie wydarzeń, np. koncertów, festynów czy zawodów. To domena głównie tych, zlokalizowanych na wsiach (takie działania wskazuje 78% z nich). Z kolei w stolicy województwa na tle reszty regionu wyróżnia się aktywność organizacji polegająca na prowadzeniu działalności informacyjnej (52%). Organizacje z terenów wiejskich są też skuteczniejsze w pozyskiwaniu środków z funduszy europejskich. Wśród organizacji mających siedziby na wsi, 42% ubiegało się w latach 2007-2014 o środki z UE, zaś w Krakowie i innych miastach było to odpowiednio 27% i 28% NGO. Także skuteczność aplikowania o fundusze jest większa na wsi – 27% tamtejszych organizacji przynajmniej raz odniosło sukces, w przypadku Krakowa było to 16%, a w innych miastach 15%.
Małopolski sektor pozarządowy jest też nieco „starszy” niż sektor ogólnopolski. Świadczy o tym większy niż w całej Polsce udział organizacji z najdłuższym, ponad 15-letniem stażem działalności (w Małopolsce to 30% wszystkich organizacji, w całej Polsce – 24%) oraz niższym odsetkiem organizacji „najmłodszych”, działających nie więcej niż 5 lat (28% w Małopolsce oraz 33% w całej Polsce). Analizując „wiek” organizacji z poszczególnych podregionów zauważamy, że „najstarsze” są stowarzyszenia i fundacje z podregionu oświęcimskiego (14% to organizacje z co najwyżej 5-letnim stażem, a 65% to organizacje działające dłużej niż 10 lat). „Najmłodszy” z kolei jest sektor w podregionie tarnowskim, gdzie 31% organizacji działa nie dłużej niż 5 lat, a koleje 30% między 6 a 10 lat.
Małopolskie organizacje częściej niż ich odpowiedniczki z całej Polski wykraczają swoją działalnością poza granice regionu i kraju (odpowiednio 43% i 38% organizacji). Kolejnych 37% organizacji z regionu działa wyłącznie lokalnie (w najbliższym sąsiedztwie, gminie, powiecie), a 21% nie wykracza ze swoimi działaniami poza granice województwa.
Pełny raport do pobrania poniżej.
