Bardzo dziękuję Muzeum Ratownictwa w Krakowie za zaproszenie i organizację tej ważnej wystawy z okazji 95. rocznicy powstania Lotniczego Pogotowia ratunkowego w Małopolsce. Działalność służb ratunkowych to ważny obszar troski władz samorządu województwa. Chcemy dbać także o tych, którzy troszczą się o historię służb, dlatego będziemy chcieli zaopiekować się krakowskim Muzeum Ratownictwa i wspólnie je rozwijać
- mówi marszałek Witold Kozłowski.
Historia Lotniczego Pogotowia Ratunkowego w Małopolsce rozpoczęła się uroczyście 21 listopada 1927 roku. To właśnie wtedy w Krakowie poświęcono i oddano do służby pierwszy samolot sanitarny Hanriot H-28S. Został zakupiony dzięki przeprowadzonej wśród mieszkańców zbiórce publicznej, a formalnie był maszyną wojskową na stanie 2-go Pułku Lotniczego. Taki rodzaj działalności utrzymywał się do 1939 roku.
Po zakończeniu II Wojny Światowej lotnicy z pogotowia ratujący życie i zdrowie Małopolan najpierw stacjonowali w bazie Aeroklubu Krakowskiego, a od 1955 roku rozpoczęli działalność w ramach Zespołu Lotnictwa Sanitarnego w Krakowie. Przełomem był rok 1962, kiedy do Krakowa sprowadzono pierwszy śmigłowiec sanitarny typu SM-1. Dzięki niemu możliwy był szybki ratunek dla poszkodowanych w wypadkach i ciężko chorych. Ratownicy mogli nim dotrzeć bezpośrednio na miejsce zdarzenia i przetransportować pacjenta wprost do szpitala.
Zalety śmigłowca skutecznie wykorzystał legendarny pilot Tadeusz Augustyniak, który wiosną 1963 roku wykonał pierwszy lot ratunkowy w Tatry. Dało to początek wieloletniej współpracy krakowskich lotników sanitarnych z Górskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym, a później z TOPR.
Natomiast 30 lat temu rozpoczęły się w Krakowie stałe dyżury ratowniczej maszyny w ramach Lotniczego Zespołu Reanimacyjnego. Był to pierwszy w Polsce tak nowoczesny i kompleksowy sposób podejścia do ratownictwa z powietrza, szczególnie potrzebny dla ofiar wypadków drogowych, czy innych najcięższych zdarzeń.
Jubileusz to również okazja do przypomnienia o bohaterach dnia codziennego, którzy ratując innych, poświęcili to co najcenniejsze - swoje życie. Pamiętamy o twórcach ratownictwa z powietrza w Małopolsce, a także o załodze ratowniczego śmigłowca "Sokół", która zginęła 11 sierpnia 1994 roku w Dolinie Olczyskiej w Tatrach.
Dzisiaj do poszkodowanych w wypadkach i pacjentów docierają najlepsze załogi medyczne na podkładzie ratowniczych śmigłowców: EC-135 Lotniczego Pogotowia Ratunkowego w Kokotowie k. Krakowa i PZL W3A Sokół Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w Zakopanem.
Do zadań Lotniczego Pogotowia Ratunkowego należy wykonywanie lotów do wypadków i nagłych zachorowań i pomoc ich ofiarom, transport pacjentów wymagających opieki medycznej pomiędzy zakładami opieki zdrowotnej, lotniczy transport medyczny poza granice kraju oraz transport do Polski poszkodowanych i chorych obywateli naszego kraju. Załogi LPR były zaangażowane w walkę ze skutkami Covid-19 i do zabezpieczania historycznych wydarzeń w Małopolsce tj. wizyty papieskie, czy Światowe Dni Młodzieży.
W 2022 roku krakowska baza HEMS została przeniesiona z Balic do Kokotowa. Wybudowano tam nowoczesny hangar z platformą dla śmigłowca i zapleczem, gdzie załoga "Ratownik 6" pełni dyżur całą dobę.
W roku tego pięknego jubileuszu chciałbym serdecznie podziękować wszystkim ratownikom LPR za ich codzienną służbę na rzecz zdrowia i bezpieczeństwa mieszkańców Małopolski. To praca często z narażeniem życia. W dowód wdzięczności oraz chcąc pogratulować 95 lat działalności pragnę w imieniu swoim oraz samorządu województwa wręczyć Nagrodę Złoty Medal Polonia Minor
- dodał Witold Kozłowski.
Wystawa „95 lat lotniczego pogotowia ratunkowego w Małopolsce”
Na wystawie przedstawiono wyjątkową historię lotników sanitarnych z Małopolski, a odwiedzający mogą zobaczyć m.in. śmigłowiec ratowniczy Mi-2 Plus używany niegdyś w bazach ratowniczych w Krakowie i Zakopanem. Wyprodukowano go z zakładzie WSK PZL-Świdnik w 1978 roku z numerem seryjnym 515832108 i rejestracją lotniczą SP-ZXU. Od 1997 roku był też flagowym śmigłowcem krakowskiego Lotniczego Zespołu Reanimacyjnego.
Na zwiedzających czekają też przygotowane plansze przedstawiające wyjątkowe archiwalne fotografie obrazujące dzieje ratownictwa z powietrza, począwszy od 1927 roku po czasy nam współczesne. Prezentowane są również dawne mundury, sprzęt ratowniczy oraz modele samolotów i śmigłowców sanitarnych.
Zapraszamy na tą wyjątkową wystawę przygotowaną przez Muzeum Ratownictwa w Krakowie, która ożywi dawne wspomnienia i zabierze ponownie w sentymentalną podróż wszystkich tych, którzy nieśli pomoc potrzebującym z powietrza. Projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego w ramach Mecenatu Małopolski.
