Łączna powierzchnia przekazanego gruntu to blisko 65 tys. m², o wartości rynkowej ok. 11,2 mln zł. Na przekazanym terenie zlokalizowanych jest kilkanaście obiektów – budynków i budowli zespołu zabudowy szybów Andrzej III i Andrzej IV, m.in. budynki nadszybia i wieże nadszybowe, budynki maszyn wyciągowych, kołowrotu, hala kompresorów i wentylatorów z chłodnią/basenem chłodzącym, budynek stacji sprężarek i transformatorów.
Darowizny dokonano na podstawie art. 23.1 ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, który wskazuje, że przedsiębiorstwo górnicze może dokonać darowizny mienia na rzecz gminy górniczej na cele związane z realizacją urządzeń infrastruktury technicznej lub innych celów publicznych, a także w celu pobudzania aktywności gospodarczej w gminie górniczej.
Jak podkreślają włodarze Brzeszcz, taki właśnie cel przyświeca działaniom, jakie podejmują od ponad dwóch lat. – Podejmujemy wszelkie wysiłki, by przygotować gminę do możliwości pozyskania wsparcia w ramach unijnego Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Podpisanie umowy przekazania darowizny to kolejny krok, który przybliża nas do kompleksowej rewitalizacji terenów byłej KWK Brzeszcze Wschód, uwzględniającej zasady gospodarki o obiegu zamkniętym i neutralności dla klimatu – mówi burmistrz Brzeszcz Radosław Szot.
Fundusz Sprawiedliwej Transformacji to jedno z narzędzi Europejskiego Zielonego Ładu, czyli planu działań UE na rzecz zrównoważonej gospodarki. Jest przeznaczony dla regionów, których gospodarki opierają się w znacznym stopniu na wydobyciu węgla i przemyśle towarzyszącym, a tym samym są narażone na negatywne skutki społeczne transformacji energetycznej. FST przewiduje dla Polski kwotę ok. 4,4 miliarda euro. Władze Małopolski szacują, że z tej puli ok. 250 mln euro trafi do Małopolski Zachodniej, przede wszystkim na wsparcie transformacji energetycznej.
W obliczu wyzwań związanych z transformacją energetyczną konieczne jest zapewnienie wsparcia finansowego i pomocy technicznej dla wszystkich regionów, które odczują negatywne skutki społeczne, gospodarcze i środowiskowe tej transformacji. Zważywszy na trudną sytuację gospodarczą i społeczną Małopolski Zachodniej, w której przemysł węglowy jest kluczowym pracodawcą, konieczne jest objęcie tego regionu mechanizmami wspierającymi transformację energetyczną, w tym w szczególności środkami z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Aby podkreślić szczególną rolę tego regionu, w przyjętej przez Sejmik Województwa Małopolskiego nowej Strategii Rozwoju Małopolski do 2030 roku, Małopolska Zachodnia została ujęta jako Obszar Strategicznej Interwencji
- podkreśla wicemarszałek Józef Gawron, pełnomocnik Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji.
Jak zaznacza wicemarszałek Józef Gawron, zarząd województwa dołożył wszelkich starań, by środki Funduszu Sprawiedliwej Transformacji trafiły do Małopolski Zachodniej – obszaru bezpośrednio sąsiadującego z województwem śląskim.
Dlatego też niezmiernie cieszy nas fakt, iż początkiem maja br. Komisja Europejska potwierdziła, że Małopolska Zachodnia będzie mogła skorzystać ze środków Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, a Gminy i powiaty Małopolski Zachodniej ubiegać się o sfinansowanie projektów łagodzących negatywne skutki transformacji węglowej
- dodaje wicemarszałek Józef Gawron.
Wzmocnić przedsiębiorczość, stworzyć miejsca pracy
„Koncepcja rewitalizacji nieczynnej Kopalni Węgla Kamiennego Brzeszcze Wschód uwzględniająca przejście na neutralną dla klimatu gospodarkę o obiegu zamkniętym” została opracowana na zlecenie burmistrza Brzeszcz przez pracownię 55ARCHITEKCI mgr inż. arch. Anna Szewczyk-Świątek, dr inż. arch. Wojciech Świątek - zespół pracujący pod kierunkiem dr hab. inż. Anny Ostręga, profesor Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie (Wydział Inżynierii Lądowej i Gospodarki Zasobami).
Koncepcja zakłada rewitalizację terenu pogórniczego z zachowaniem zasad gospodarki o obiegu zamkniętym i neutralności dla klimatu. Jej realizacja ma opierać się m.in. na wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii i ciepła, traktowaniu odpadów jako surowców do wytwarzania produktów i energii, czy skracaniu łańcuchów dostaw produktów i usług.
W ramach opracowanej koncepcji na terenie byłej kopalni wydzielono trzy strefy: strefę zabudowy historycznej, strefę przedsiębiorczości oraz obszary przyrodnicze. Strefa zabudowy historycznej to obszar, w którym budynki poprzemysłowe powinny zostać zaadaptowane na funkcje usługowe – usług publicznych i komercyjnych, z uwzględnieniem historii obszaru (zarówno z okresu II wojny światowej i pracy w kopalni więźniów podobozu KL Auschwitz-Jawischowitz, jak i okresu PRL, tworzenia i działalności związków zawodowych – „Muzeum Solidarności”). Strefa przedsiębiorczości to obszary mogące przyciągnąć prywatnych inwestorów, z potencjałem do lokalizacji nowych obiektów – w tym obiektu produkcyjno – magazynowo – usługowego, który mógłby zostać zrealizowany jako obiekt dostarczający pakiet usług komunalnych. Na obszarach przyległego zwałowiska i składowiska zaprojektowano obszary produkcji zielonej energii (np. farma fotowoltaiczna), uprawy przemysłowe (np. uprawy roślin energetycznych), ogrodnicze i przestrzenie rekreacyjne.
Opracowanie koncepcji było niezbędnym krokiem na drodze do przygotowania szczegółowych dokumentów projektowych i budowlanych, będących podstawą do uzyskania dofinansowania i realizacji inwestycji.
Fiszka koncepcyjna dot. rewitalizacji byłej KWK Brzeszcze Wschód została w styczniu 2021 roku wybrana przez Zarząd Małopolski jako jedna z czterech projektów, nad którymi pracowali unijni eksperci Platformy Regionów Węglowych w Transformacji (Platform for Coal Regions in Transition) START. Projekt Gminy Brzeszcze znalazł się również na liście projektów wpisanych do Małopolskiego Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji.
