W debacie uczestniczyli: Iwona Gibas – Członek Zarządu Województwa Małopolskiego, Ewa Wachowicz - osobowość telewizyjna, restauratorka, autorka przepisów w przewodniku „Małopolska – zasmakuj w podróży”, Małgorzata Szumska - restauratorka, właścicielka pensjonatu „slow”, influencerka, Bartosz Wilczyński - promotor kulinarny, ekspert enoturystyki, marketingowiec, Radosław Fronc – restaurator, Konsul Honorowy Hiszpanii w Krakowie, Bartosz Piziak - naukowiec, ekspert rynku turystycznego, dziennikarz, podróżnik.
Autentyczność, oferowanie unikalnych doświadczeń i współpraca to niezbędne elementy do stworzenia docenianego przez turystów produktu turystycznego. Do takich wniosków doszli uczestnicy debaty, którzy dyskutowali m.in. na temat łączenia lokalnych tradycji kulinarnych z nowoczesnymi rozwiązaniami i wykorzystaniu lokalnych produktów.
Małopolskim produktom turystycznym nie brakuje autentyczności. Lokalne produkty wciąż goszczą codzienne na stołach Małopolan, a zwyczaje takie jak serowarstwo, hodowla karpia czy uprawa śliwek i jabłek jest sposobem na życie wielu mieszkańców regionu. Oprócz produktów oferujemy też turystom możliwość niezwykłych przeżyć, na przykład na Małopolskim Szlaku Winnym, gdzie czekają na przyjezdnych niezwykłe smaki, emocje i wyjątkowa atmosfera
- mówiła Iwona Gibas z zarządu województwa.
Po pierwsze: produkt
W Małopolsce jest wiele znakomitych przykładów udanych produktów turystycznych, które bazują na lokalnych produktach i bogatym dziedzictwie kulinarnym. 14 produktów zostało wpisanych na listę produktów regionalnych UE. To suska sechlońska, kiełbasa lisiecka, obwarzanek krakowski, jabłka łąckie, chleb prądnicki, jagnięcina podhalańska, kiełbasa piaszczańska, czosnek galicyjski, bryndza podhalańska, oscypek, redykołka, karp zatorski, fasola Piękny Jaś z Doliny Dunajca i miód spadziowy z Beskidu Wyspowego. Produkty te swoją wyjątkowość zawdzięczają określonemu pochodzeniu geograficznemu lub tradycyjnej metodzie wytwarzania.
Zarejestrowanie produktu, czyli wpisanie go przez Komisję Europejską do Rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych lub Rejestru Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności z jednej strony chroni producentów przed nieuczciwą konkurencją, a z drugiej strony dostarcza konsumentom rzetelną i sprawdzoną informację o produktach. Wpis na tę listę jest potwierdzeniem tradycyjnej metody produkcji i związku z regionem, co stanowi ważny element oferty turystycznej.
Małopolska posiada także największą w Polsce liczbę produktów wpisanych na Listę Produktów Tradycyjnych (LPT) prowadzoną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi – 232 produkty.
Niezwykle prestiżowym wyróżnieniem są też odznaczenia Michelin. W Małopolsce są 2 restauracje z gwiazdkami Michelin – Bottiglierię 1881 w Krakowie, która ma 2 gwiazdki i jest jedyną restauracją w Polsce mającą to najwyższe odznaczenie oraz Restauracja Giewont w Kościelisku, która ma 1 gwiazdkę. Są też 2 odznaczenia Bib Gourmand dla restauracji, które zostały docenione za najlepszy stosunek jakości do ceny. Takie wyróżnienia są rozpoznawalnym na skalę światową, sygnałem dla turystów, że jest doskonała jakość.
Rozpoznawalnym na skalę krajową przykładem produktów turystycznych opartych na lokalnych produktach i kulinariach jest Małopolski Szlak Winny – wyjątkowa atrakcja turystyczna, której głównym celem jest zachęcanie turystów do odkrywania małopolskich winnic, spotkań z ich właścicielami, odkrywania dziedzictwa oraz obcowania z przyrodą regionu. Szlak obejmuje 65 winnic z terenu całej Małopolski i nieustannie się rozwija. Wspierana jest także aktywność obszarów winiarskich, m.in. marka EnoTarnowskie, czy winiarzy z Jury Krakowskiej. Winnice oferują różnorodne atrakcje, od komentowanych degustacji, przez warsztaty kulinarne, po udział w winobraniu, stając się ważnymi punktami na kulinarnej mapie regionu.
Innym przykładem tematycznego szlaku kulinarnego jest Szlak Oscypkowy, który koncentruje się na tradycyjnych serach podhalańskich. Turyści mają okazję poznać tradycyjne metody produkcji oscypka, bryndzy podhalańskiej, redykołki, bundza, a także zdegustować je i kupić. Szlak prowadzi m.in. przez bacówki, co oznacza, że oferuje autentyczne doświadczenie związane z góralską tradycją serowarską.
Warto wspomnieć także o Szlaku Śliwkowym, który promuje obszary słynące z uprawy śliwek, w szczególności suski sechlońskiej. Turyści mogą odwiedzać sady, poznawać proces suszenia śliwek, degustować lokalne potrawy z ich wykorzystaniem oraz zakupić ten wyjątkowy produkt.
Coraz większym zainteresowaniem cieszy się też Dolina Karpia. Jej bogata historia sięga XIII wieku, stanowi unikalny element małopolskiego dziedzictwa kulinarnego, doskonale wpisujący się w działania turystyczne. Karp zatorski, jako produkt z Chronioną Nazwą Pochodzenia UE, jest silnym magnesem przyciągającym turystów kulinarnych.
Prawdziwym świętem turystyki kulinarnej jest Małopolski Festiwal Smaku – to cykliczne wydarzenie od 2005 roku, doskonale wpisujące się w promocję lokalnych produktów i kulinariów. Festiwal odwiedza różne miejscowości w Małopolsce, prezentując bogactwo regionalnych smaków i tradycji. Bezpośredni kontakt z producentami i możliwość degustacji wielu lokalnych specjałów budują wizerunek Małopolski jako regionu z bogatą ofertą kulinarną.
Liczne wydarzenia kulinarne organizowane są także lokalnie, jak np. Święto Kapusty w Charsznicy, Święto Fasoli w Zakliczynie, czy Święto Karpia w Zatorze. Te wydarzenia też mają swoich uczestników i potwierdzają, że kulinarne dziedzictwo jest niezmiernie ważne dla tożsamości lokalne.
Różnorodność produktów regionalnych pokazane zostały w najnowszych wydawnictwach, turystyczno-kulinarnych – przewodniku i albumie, które ukazały się pod wspólnym tytułem „Małopolska – zasmakuj w podróży”. Przygotowane we współpracy z lokalnymi partnerami i ekspertami z branży gastronomicznej, hotelarskiej i turystycznej. Przewodnik – to wyjątkowa pozycja, która zaprasza w 7-dniową podróż po małopolskich smakach – od charsznickiej kapusty, przez zatorskiego karpia, wadowicką kremówkę, górskiego oscypka i małopolskie wina po pięknego jasia i suskę sechlońską. Natomiast album łączy piękno krajobrazów, ujęcia zdjęciowe, przepisy bazujące na lokalnej tradycji i lokalnych produktach oraz zabiera czytelnika w piękną wizualnie podróż po Małopolsce.
Przewodnik będzie przetłumaczony na język angielski i język japoński. Pojedziemy z nim na Światową Wystawę EXPO 2025 w Osace i w ten sposób będziemy promowali Małopolskę. Będziemy jedynym regionem z Polski, który w taki sposób będzie docierał do potencjalnych turystów, którzy z naszą książką mogą kompleksowo poznać Małopolskę
- dodała Iwona Gibas z zarządu województwa małopolskiego.
Gastronomia, a branża turystyczna
Fakt, że goście niezmiennie przyjeżdżają do Małopolski, to efekt konsekwentnej pracy całej branży turystycznej. W konsekwencji, region może pochwalić się rozwiniętą siatką usług – 587 obiektów hotelarskich, co plasuje Małopolskę na I miejscu w Polsce. Przyciąga też oferta kulturalna i wysoki poziomu różnych środków transportu – samolotowego, samochodowego, kolejowego.
W ramach współpracy z Małopolską Organizacją Turystyczną i Miastem Kraków, Samorząd Województwa Małopolskiego zrealizował projekt promocyjny, mający na celu odbudowanie strumienia ruchu turystycznego do Małopolski po COVID-19 pn. „Małopolska – cel podróży”. W ramach promowanej oferty znalazła się także oferta kulinarna, jako jeden z kluczowych segmentów turystyki Krakowa i Małopolski.
Działania o charakterze wizerunkowo-produktowym prowadzono na rynkach międzynarodowych – strategicznych dla przyjazdów turystycznych do Małopolski i Krakowa, tj. rynku europejskim (Niemcy, Wielka Brytania, Austria, Szwajcaria, Włochy, Dania, Szwecja, Norwegia) oraz w Stanach Zjednoczonych. Te działania kontynuowano w ramach projektu „Małopolska – Meeting&Travel”, zakładającego prezentację turystycznej oferty Małopolski podczas dużych wydarzeń turystycznych. Obecnie cele wyżej wymienionych projektów realizowane są w ramach projektu „Małopolska – Open Travel”. Na rynku krajowym te działania realizowane są pod hasłem „Małopolska – daj się ugościć”.
Małopolska turystyka na fali wznoszącej
W 2024 roku Małopolskę odwiedziło ponad 26 mln osób (ponad 23 mln Polaków i ponad 3 mln turystów zagranicznych), to o ponad 26% więcej w stosunku do 2023 roku. Szacunkowe wpływy Małopolski z turystyki w 2024 r. wyniosły ponad 19 mld złotych, to o blisko ½ więcej, niż w roku 2023. Wśród turystów zagranicznych, najwięcej osób odwiedzających Małopolskę pochodziło z Wielkiej Brytanii (11,3%). Prawie ex aequo kolejne miejsca zajęli turyści z Niemiec (9,6 %) i USA (8.1 %). Na czwartym miejscu plasują się w 2024 r. odwiedzający z Zjednoczonych Emiratów Arabskich z wynikiem 7,5%. Małopolską zainteresowani są też turyści z Bliskiego Wschodu.
Małopolska turystyka odpowiada za około 6% PKB Małopolski. Podczas gdy w Polsce i Unii Europejskiej jest to kolejno 4,5% PKB Polski i 10% PKB Unii Europejskiej. To skutek dużych nakładów samorządu województwa w sektor turystyki. W 2023 roku Województwo Małopolskie przeznaczyło na ten sektor prawie 23,5 mln złotych, w 2024 roku – prawie 24 mln złotych.
Plany rozwoju turystyki regionalnej na najbliższe lata opisane są w dokumencie strategicznym pn. „Plan komunikacji marketingowej turystyki dla województwa małopolskiego na lata 2025-2030”. Dokument zawiera szeroki obraz wyzwań, jakie stoją przed turystyką (konflikty zbroje, ataki terrorystyczne, zmiany klimatyczne, klęski żywiołowe, pandemie, postępująca cyfryzacja), przedstawia obraz turystyki w Małopolsce (w tym pokazuje potencjał produktowy oraz charakteryzuje trendy w popycie i podaży usług turystycznych).
Pandemia i wojna w Ukrainie zmobilizowała nas do ciężkiej pracy, aby odbudować z nadwyżką turystykę regionu. To się udało, z czego jesteśmy bardzo dumni i zmotywowani, aby działać dalej. Cały czas myślimy o tym jak sprzedać nasze małopolskie produkty turystom, nie tylko z Polski, ale Europy i świata. Cały czas pracujemy nad tym, żeby tych turystów zagranicznych było jak najwięcej. Te proporcje, które są teraz jeśli chodzi o turystów polskich i zagranicznych jeszcze nas nie satysfakcjonują. Dlatego cieszą mnie takie spotkania jak to dzisiejsze, gdzie możemy wymienić się pomysłami i sposobami na to jak skutecznie przyciągać turystów do Małopolski
- dodała Iwona Gibas z zarządu województwa.
Promocja Małopolski w Japonii
Województwo Małopolskie będzie promowało się na Światowej Wystawie EXPO 2025 w Osace w ramach Polskiego Pawilonu. Hasło promocji krajowej to: „Polska. Dziedzictwo, które napędza przyszłość”. Małopolska zaprezentuje się w dniach 10 - 16 sierpnia 2025 podczas Tygodnia Regionalnego.
Promocja Małopolski oparta będzie o „sól” – ukryty pod ziemią skarb natury, cenniejszy niż złoto, którego historia wydobycia sięga XIII wieku, tj. czasów Korony Polskiej. W tym zakresie współpracować będziemy z Kopalnią Soli „Wieliczka”, wyjątkowym miejscem, wpisanym na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Artefaktem Województwa Małopolskiego prezentowanym podczas wydarzenia będzie wyrzeźbiona w bryle solnej wydobytej z Kopali Soli „Wieliczka” korona królewska.
Zaprezentowany zostanie także folklor małopolski – tu współpracować będziemy z zespołem Mystkowianie, który wykona pokazy tańców ludowych, zaprezentuje ręcznie szyte stroje ludowe oraz poprowadzi warsztaty: „Igłą malowane”, „Bukiety tradycji”, „Korale prosto z serca Małopolski”.
Przybliżone zostanie także dziedzictwo kulturowe poprzez zaangażowanie Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie wraz z artystą ambasadorem – Jakubem Kuszlikiem – laureatem IV miejsca oraz nagrody specjalnej za najlepsze wykonanie mazurków XVIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina.
