Samorządowy Kongres Trójmorza to uzupełnienie Inicjatywy Trójmorskiej, zapoczątkowanej w 2015 roku przez prezydenta RP Andrzeja Dudę i byłą prezydent Chorwacji Kolindę Grabar-Kitarović. Inicjatywa Prezydenta RP była inspiracją dla Województwa Lubelskiego do utworzenia samorządowego komponentu współpracy. Kongres organizowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego w Lublinie to dodatkowy format skierowany do samorządów 13 państw Inicjatywy Trójmorskiej.
Wydarzenia takie jak Samorządowy Kongres Trójmorza to okazja do dyskusji o aktualnych wyzwaniach i problemach samorządów oraz regionów. Dzięki takim spotkaniom możemy wymieniać cenne doświadczenia, wspólnie poszukiwać nowych możliwości współpracy i rozwoju. To szczególnie ważne w czasie, gdy tak ważnym tematem staje się szeroko rozumiane bezpieczeństwo
- mówi marszałek Łukasz Smółka.
Otwierając kongres w środę 12 marca, zgromadzonych gości powitał Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski. – Praktyczną realizacją Kongresu Trójmorza jest obecnie żywa współpraca samorządów działających w ramach Sieci Regionów, do której należy 27 samorządów z 7 państw, a dziś przystąpi do niej kolejny region stowarzyszony z Mołdawii – powiedział Marszałek Województwa Lubelskiego Jarosław Stawiarski.
Uroczyste wystąpienie inaugurujące V Samorządowy Kongres Trójmorza wygłosił prezydent RP Andrzej Duda, podsumowując trwającą dekadę Inicjatywę.
Tegoroczna, piąta już edycja tego wydarzenia wpisuje się w 10. rocznicę trwania Inicjatywy Trójmorza, którą miałem zaszczyt inicjować. Podjęte działania w zamierzeniu miały prowadzić z jednej strony do wzmocnienia naszego regionu, Europy Środkowowschodniej, pod względem gospodarczym, infrastrukturalnym, a z drugiej – wzmocnić głos państw, które dziś w większości są państwami frontowymi wobec trwającej rosyjskiej agresji na Ukrainę. 10 lat temu postanowiliśmy zakończyć podział Europy na kraje mniej i bardziej rozwinięte, aby wyrównać różnice rozwojowe między regionami. Dziękuję za dotychczasowe działania, które stanowią realne korzyści dla mieszkańców, ale także dla całej wspólnoty Trójmorza, jej partnerów i sąsiadów
– mówił prezydent RP Andrzej Duda.
Dyskusja o kluczowych inwestycjach i aktualnych wyzwaniach
Tematem wiodącym każdej edycji Samorządowego Kongresu Trójmorza pozostają główne projekty inwestycyjne w obszarach transportu, energetyki i cyfryzacji oraz aktualne wyzwania polityki międzynarodowej. W tegorocznej odsłonie wydarzenia omawiane wyzwania dotyczą m.in. wpływu sztucznej inteligencji na różne obszary życia społecznego, przeciwdziałania dezinformacji, dynamiki stosunków gospodarczych i handlowych oraz najnowszych trendów w innowacjach i nauce. W programie trwającego kongresu znalazły się także nowe dziedziny, jak m.in. wzajemne poznawanie dziedzictwa historycznego oraz współpraca turystyczna.
Do debat i dyskusji w ramach kongresu zapraszani są wybitni eksperci z krajów Trójmorza m.in. z Litwy, Słowacji, Bułgarii, Chorwacji, Łotwy, Rumunii, Grecji, krajów stowarzyszonych: Ukrainy, Mołdawii ale także partnerów inicjatywy: USA, Japonii, Niemiec oraz Komisji Europejskiej.
W ramach pierwszego dnia V edycji kongresu odbyły się liczne dyskusje panelowe i debaty. Wśród nich znalazły się m.in. panel podsumowujący 10-lecie Inicjatywy Trójmorza, panel poświęcony sztucznej inteligencji w gospodarce, dyskusje o roli Trójmorza w rozwoju turystyki oraz przyszłości Trójmorza w kontekście bezpieczeństwa, a także panele naukowe, związane z rozwojem innowacji, edukacji oraz wykorzystaniem sztucznej inteligencji w medycynie.
Podczas pierwszego dnia kongresu miało miejsce podpisanie dokumentów: Deklaracji w sprawie utworzenia Sieci Turystycznej Trójmorza (3Seas Tourism Network), Przyjęcia nowego członka do Sieci Regionów Trójmorza (na Kongresie do sieci przystąpił kolejny region stowarzyszony z Mołdawii – rejon Ștefan Vodă) oraz Deklaracji o Partnerstwie i Współpracy Członków Sieci Regionów Trójmorza na rzecz wsparcia i przygotowania budowy międzynarodowego korytarza transportowego Via Carpatia.
Wydarzeniem towarzyszącym Kongresowi Trójmorza jest Forum Gospodarcze. W jego ramach odbyła się sesja otwarcia zatytułowana „Kobiece Lubelskie”, a także seminarium pod nazwą „Wystawa Światowa EXPO 2025 Osaka, Japonia – szanse dla lubelskich MSP oraz gospodarki regionu”.
