„Tu leży matka i serce syna". Cmentarz Na Rossie w Wilnie to miejsce obowiązkowe, które powinien odwiedzić każdy Polak. To tutaj spoczywają szczątki matki Józefa Piłsudskiego oraz urna z sercem marszałka
- podkreśla wicemarszałek Ryszard Pagacz.
Pogrzeb serca marszałka oraz trumny ze szczątkami jego matki - Marii z Billewiczów Piłsudskiej, ekshumowanymi i przywiezionymi z Sugintów, odbył się 12 maja 1936 roku. Życzeniem Józefa Piłsudskiego było pochowanie serca blisko jego żołnierzy w Wilnie.
Płyta nagrobkowa została przywieziona z Wołynia, a inskrypcja na niej głosi:
„Kto mogąc wybrać, wybrał zamiast domu
Gniazdo na skałach orła, niechaj umie
Spać, gdy źrenice czerwone od gromu
I słychać jęk szatanów w sosen szumie
Tak żyłem"
Cmentarz na Rossie
Cmentarz w Wilnie jest jedną z czterech polskich nekropolii narodowych. To pomnik historyczno-kulturalny, miejsce przypominające o dziejach Wilna, Wileńszczyzny, Polski, Litwy, Wielkiego Księstwa Litewskiego. W kwaterze żołnierskiej spoczywają polscy oficerowie i ochotnicy polegli w latach 1919–1920 w walkach o Wilno, a także żołnierze Armii Krajowej, którzy zginęli podczas operacji Ostra Brama w 1944 roku.
Jest to również miejsce pochówku powstańców styczniowych, w tym dwóch przywódców zrywu – Zygmunta Sierakowskiego i Konstantego Kalinowskiego oraz zasłużonych dla Ojczyzny artystów, czy działaczy politycznych. Są tam pochowani: poeta Władysław Syrokomla, architekt Antoni Wiwulski, historyk i działacz polityczny Joachim Lelewel oraz malarze Franciszek Gucewicz i Franciszek Smuglewicz, ojciec Juliusza Słowackiego.
