W Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Dąbrowie Tarnowskiej odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Polityki Prorodzinnej i Społecznej Sejmiku Województwa Małopolskiego oraz Komisji Edukacji i Polityki Społecznej Rady Powiatu w Dąbrowie Tarnowskiej. Wspólnym obradom przewodniczyli Radna Województwa Elżbieta Zięba
i Radny Powiatu Tadeusz Kwiatkowski. W posiedzeniu wzięli również udział członkowie Zarządu Powiatu na czele ze starostą Krzysztofem Kaczmarskim, dyrektor: Regionalnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Krakowie, Ośrodka Opiekuńczo-Adopcyjnego w Tarnowie,
oraz przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego WM, Gminnych Ośrodków Pomocy Społecznej, Domów Pomocy Społecznej i Domu Dziecka.
Celem tego posiedzenia była z jednej strony prezentacja Programu poprzez zaznajomienie przedstawicieli samorządu powiatowego z zadaniami nakreślonymi
w Programie, natomiast z drugiej, przybliżenie problemów, jakie towarzyszą przy rozwiązywaniu spraw ważnych dla rodzin dąbrowszczyzny oraz wspólne poszukiwanie najlepszych działań i rozważenie możliwości pomocy ze strony województwa.
Małopolski Program Polityki Prorodzinnej, przyjęty przez Sejmik w 2004 r., składa się zasadniczo z trzech tematycznych części. W dość obszernej części prawnej dokonano przeglądu ustawodawstwa poświęconego rodzinie, zarówno międzynarodowego, jak
i polskiego. Wśród dokumentów międzynarodowych znalazła swe miejsce „Karta Praw Rodziny” ogłoszona przez Stolicę Apostolską.
W drugiej części przedstawiono pewien wycinek diagnozy kondycji małopolskich rodzin, przy czym wykorzystano dane uzyskane z ostatniego spisu powszechnego i raportu
o stanie ubóstwa. Uwydatniły one bardzo trudną sytuację wielu małopolskich rodzin. Wśród klientów pomocy społecznej, korzystających ze świadczeń pieniężnych ( prawo do świadczeń przysługuje osobom i rodzinom, których dochód nie przekracza tzw. kryterium dochodowego, zbliżonego w przypadku rodzin do minimum egzystencji – 300 zł na osobę ), 38% stanowią rodziny wielodzietne. Ponad 75% ubiegających się o taką pomoc nie osiąga pułapu minimum biologicznego.
Z oceny sytuacji na rynku pracy wynika, że coraz więcej jest osób długotrwale bezrobotnych oraz kolejny raz odnotowanych w urzędach pracy jako bezrobotne. Taka sytuacja wymusza określone działania i mobilizację różnych podmiotów na rzecz służby rodzinie.
Część trzecia obejmuje zasadniczy program, przy czym godnym podkreślenia jest fakt wyeksponowania wśród priorytetów promocji i kreowania pozytywnego obrazu rodziny,
co współcześnie należy do rzadkości, gdyż najczęściej politykę prorodzinną sprowadza się do pomocy społecznej i działań związanych z niwelowaniem już istniejących patologii. Kolejnymi celami są: zdrowa, silna i aktywna rodzina oraz efektywny system profilaktyki społecznej i pomocy rodzinom dysfunkcyjnym.
Zdaniem radnej Elżbiety Zięby „…stworzenie rodzinom warunków do właściwego funkcjonowania powinno znaleźć odzwierciedlenie w długofalowej polityce państwa. Za stanowienie prawa odpowiada parlament i on przede wszystkim winien, w sposób systemowy, rozwiązywać problemy związane ze wspomaganiem rodzin we wszystkich fazach ich rozwoju. Natomiast sposób wykorzystania uregulowań prawnych dla umocnienia i rozwoju rodziny zależy od instytucji rządowych i struktur samorządowych”.
Z dotychczasowego ustawodawstwa wynika, że każdy szczebel samorządu ma nieco inne zadania. Wiele z nich, z zakresu pomocy społecznej przypisano powiatom. Samorządowi województwa przydzielono rolę kreatora polityki. Polega ona przede wszystkim na tym,
by dostrzegał problem, zdiagnozował go, starał się go rozwiązać przy aktywnym udziale jednostek Województwa Małopolskiego: Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej (ROPS), Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnień i Współuzależnienia (WOTUW) albo poprzez inne podmioty, w tym samorządy innego szczebla i organizacje pozarządowe. Przy czym, jeśli to czynią inne podmioty, to rolą samorządu województwa może być wspieranie ich działania oraz promocja i upowszechnianie najlepszych rozwiązań.
Organizatorzy spotkania podkreślają fakt, iż prezentowany Program, mimo że nie rozwiązuje wszystkich potrzeb małopolskich rodzin, to jednak dostrzega problem, proponuje określone rozwiązania i przewiduje pewną pulę środków na ich realizację.
„Od mobilizacji i współdziałania wielu osób i instytucji będzie zależało, czy zmieni się sytuacja małopolskich rodzin, czy rodzina i jej funkcja będzie dostrzegana i doceniana, czy wśród finansowanych i realizowanych zadań znajdą się projekty adresowane do rodzin, zwłaszcza wielodzietnych. Ufam, że przyjęcie przez Sejmik Programu Polityki Prorodzinnej jest pierwszym krokiem w służbie małopolskim rodzinom – podkreśla Elżbieta Zięba Przewodnicząca Komisji Polityki Prorodzinnej i Społecznej Sejmiku Województwa Małopolskiego”.
Podczas spotkania do głównych problemów w powiecie dąbrowskim związanych
z realizacją zadań z zakresu polityki prorodzinnej i pomocy społecznej zaliczono:
- Niewystarczające wsparcie rodzin zastępczych zarówno pedagogiczne, psychologiczne oraz finansowe, zwłaszcza na etapie usamodzielnienia wychowanków. Uznano,
że Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie przy obecnym poziomie finansowania nie jest w stanie zaspokoić potrzeb w tym zakresie ani rozwijać nowych form, pomimo
że obecnie powiat w dużym stopniu dofinansowuje te działania;
- Ograniczone środki finansowe zarezerwowane przez samorządy lokalne na dożywianie dzieci nie pozwalają na wywiązywanie się z programu rządowego „posiłek dla potrzebujących”, uwzględniającego także dorosłych oraz zakładającego podniesienie kryterium dochodu kwalifikującego do świadczenia tej formy pomocy społecznej do poziomu 150 %.
- Złą kondycję Domów Pomocy Społecznej, po nowelizacji ustawy o pomocy społecznej. Nowe przepisy ograniczyły dopływ finansów do tych jednostek,
co wpłynęło również na zmniejszenie liczby nowych pensjonariuszy, natomiast koszty stałe utrzymania pozostają na tym samym poziomie. W przypadku DPS w Kupieninie zmniejszyły się kwoty rocznego dofinansowania o ok. 120 tys. zł. Podobna sytuacja jest także w Dąbrowie Tarnowskiej. Przy dużych kosztach stałych i zmniejszającej się liczbie pensjonariuszy nasuwa się pytanie o przyszłość tych placówek. Wszystkie te problemy były szczególnie akcentowane przez kierujących ośrodkami oraz samorządy gminne, na które od 1 stycznia 2004 roku nałożono obowiązek finansowania tych zadań, nie zapewniając jednocześnie o d p o w i e d n i c h środków na ten cel. Stan ten bardzo niekorzystnie wpływa na poprawę sytuacji życiowej osób znajdujących się
w potrzebie, gdyż gminy zaprzestają kierowania pensjonariuszy do DPS. Za ostatni rok odnotowano tylko dwa skierowania z terenu powiatu.
Pewnym rozwiązaniem tej sytuacji może być tworzenie miejsc dziennego pobytu oraz miejsc „odciążeniowych”, wówczas ponoszone przez rodzinę koszty byłyby mniejsze.
- Obowiązujący poziom finansowania pensjonariuszy Zakładów Opieki Leczniczej na obszarach o niskich świadczeniach społecznych, do których zalicza się powiat dąbrowski, ogranicza dostęp do opieki gwarantowanej w ramach ustawy.
Leczenie i utrzymywanie pacjentów w ZOL zlokalizowanym w dąbrowskim szpitalu jest bardzo trudne z uwagi na niskie renty i emerytury, na ogół rolnicze,
co w konsekwencji nie pozwala pokryć w pełni kosztów utrzymania pensjonariuszy przy obecnej refundacji udzielanej przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Dodatkowo na obecny stan rzeczy negatywnie wpływa zatrzymywanie dodatku opiekuńczego dla osób,
które znalazły się w Zakładzie Opieki Leczniczej a dotychczas pobierały go w domu rodzinnym.
Rozwiązaniem wielu wymienionych problemów uczestnicy spotkania widzieli w zmianie obowiązujących uregulowań prawnych. W związku z powyższym wysnuto wniosek
o przygotowanie rezolucji skierowanej do odpowiednich środowisk decyzyjnych
i opiniotwórczych, aby jak najszerzej zasygnalizować istniejące problemy i szybko doprowadzić do zmiany zaistniałej sytuacji.
