Tegoroczne obchody Dnia Pamięci o Zagładzie Sinti i Romów odbywały się w 80. rocznicę likwidacji obozu dla Romów w Auschwitz. 80 lat temu w komorach gazowych niemieckiego obozu Auschwitz II-Birkenau zamordowano około 4,3 tysiąca dzieci, kobiet i mężczyzn - ostatnich romskich więźniów przebywających na odcinku BIIe. W nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 r. zlikwidowany został tzw. Zigeunerfamilienlager („Obóz rodzinny dla Cyganów”) - przypomina Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Uroczystość na terenie Miejsca Pamięci Auschwitz
W uroczystości, która odbyła się przy pomniku upamiętniającym zagładę Romów i Sinti na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau w Brzezince, uczestniczyli Ocalali Romowie oraz Ocalali z Auschwitz i Holokaustu. Wśród gości obecni byli m.in. marszałek senatu Małgorzata Kidawa-Błońska, przewodniczący Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy Theodoros Rousopoulos, przewodnicząca Parlamentu Niemiec Bärbel Bas i wicemarszałek litewskiego Sejmu Žygimantas Pavilionis.
Roman Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce, w swoim wystąpieniu zaznaczył, że pamięć i edukacja są kluczowe, aby zbudować świat, w którym każdy człowiek, bez względu na pochodzenie, będzie traktowany z szacunkiem i godnością. Prezes Roman Kwiatkowski podkreślił w tym miejscu także rolę decyzji samorządu województwa o powołaniu Centrum Historii i Kultury Romów w Oświęcimiu. - Wychodząc temu naprzeciw chciałbym z wielką radością poinformować, że uchwałą Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 28 grudnia 2023 roku, zostało powołane Centrum Historii i Kultury Romów w Oświęcimiu, które rozpoczęło swoją działalność z dniem 1 lutego 2024 roku. Centrum to jest nie tylko miejscem edukacji i upamiętnienia, ale również platformą dialogu i współpracy na rzecz podtrzymania romskiej tożsamości kulturowej - powiedział Roman Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia Romów w Polsce.
Podziękowania dla samorządu regionu, za ważny krok jakim było powołanie Centrum Historii i Kultury Romów w Oświęcimiu, prezes Roman Kwiatkowski skierował na ręce Iwony Gibas z zarządu województwa.
Obchody Europejskiego Dnia Pamięci o Zagładzie Sinti i Romów organizowane są przez Stowarzyszenie Romów w Polsce oraz Centralną Radę Niemieckich Sinti i Romów we współpracy z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau. Ważnej rocznicy towarzyszył bogaty program wydarzeń politycznych, kulturalnych i naukowych w Krakowie i Oświęcimiu.
Harfy Papuszy w kościele św. Józefa Robotnika
Jednym z tych wydarzeń był Koncert Pamięci - Harfy Papuszy, który odbył się w piątkowy wieczór 2 sierpnia w Kościele św. Józefa Robotnika w Oświęcimiu. Harfy Papuszy to poemat symfoniczny skomponowany przez Jana Kantego Pawluśkiewicza do wierszy słynnej polskiej i romskiej poetki Bronisławy Wajs – Papuszy. Mistrz Jan Kanty Pawluśkiewicz był obecny tego wyjątkowego wieczoru w oświęcimskiej świątyni. Wśród oklaskujących to wzruszające dzieło był m.in. senator Jerzy Fedorowicz.
Jako Polka, jako przedstawiciel Samorządu Województwa Małopolskiego, także jako mieszkanka Ziemi Oświęcimskiej, muszę dziś z mocą podkreślić, że pamięć i prawda o przeszłości jest dla nas absolutnym priorytetem. To na tych wartościach budujemy przyszłość. Dzisiejszy koncert wieńczy obchody Europejskiego Dnia Pamięci o Holocauście Romów i Sinti. Dzisiaj, ze wzruszeniem, staramy się upamiętnić wszystkich - 500 tysięcy Romów i Sinti - którzy zostali zamordowani w okupowanej przez nazistowskie Niemcy Europie
- mówiła Iwona Gibas z Zarządu Województwa Małopolskiego.
Kilka miesięcy temu jako samorząd regionu, wspierając cenną inicjatywę Stowarzyszenia Romów w Polsce, stworzyliśmy nową małopolską instytucję kultury - Centrum Historii i Kultury Romów w Oświęcimiu. Dziękuję Panu Dyrektorowi Władysławowi Kwiatkowskiemu i wszystkim pracownikom tej nowo powstałej instytucji za wkład w organizację koncertu. Dziękuję za wszystkie inicjatywy podejmowane wspólnie ze Stowarzyszeniem Romów w Polsce oraz za dobrą współpracę Prezesowi tego Stowarzyszenia Panu Romanowi Kwiatkowskiemu
- powiedziała Iwona Gibas.
Przede wszystkim dziękuję wszystkim Państwu za obecność. Dziękuję za udział i pomoc w organizacji obchodów Europejskiego Dnia Pamięci o Holocauście Romów i Sinti. Pamięć jest naszym obowiązkiem. Naszą ścieżką i powołaniem jest droga nadziei. Przed nami, Szanowni Państwo, dużo pracy
- dodała Iwona Gibas z zarządu województwa.
