Przejdź do informacji o dostępności Przejdź do strony głównej Przeskocz do menu Przeskocz za menu Przeskocz do głównej treści Przejdź do mapy strony

O Partnerstwie Wschodnim na Forum Regionów

Samorząd
09 września 2011
Jaka przyszłość czeka relacje Unii Europejskiej z krajami wschodnioeuropejskimi starającymi się o członkostwo w UE? To oraz inne kluczowe zagadnienia dla interesów Polski omawiane były na Forum Regionów w Muszynie podczas panelu dyskusyjnego, który 8 września prowadził przewodniczący małopolskiego sejmiku Kazimierz Barczyk. W debacie na temat Partnerstwa Wschodniego z perspektywy samorządowej wzięli udział przedstawiciele instytucji państwowych oraz specjaliści zajmujący się sprawami Europy Wschodniej - m.in. - z Niemiec, Rumunii, Ukrainy, Wielkiej Brytanii i Polski.

Tematyka moderowanego przez  przewodniczącego Sejmiku Województwa Małopolskiego panelu zatytułowanego "Partnerstwo Wschodnie - rola samorządów" obejmowała postępy realizacji polsko-szwedzkiej inicjatywy umacniania więzi krajów Europy Wschodniej z Unią Europejską, podjętej w ramach UE. Cele Partnerstwa Wschodniego obejmują szeroki obszar polityki rozwoju i działań na rzecz zbliżania instytucji publicznych oraz praktyk gospodarczych w krajach wschodnioeuropejskich do standardów unijnych.

Otwierając panel Kazimierz Barczyk przypomniał o wręczonej poprzedniego nagrodzie Forum Ekonomicznego dla premiera Mołdowy Vladimira Filata, potwierdzającej osiągnięcia tego kraju w budowie europejskiej gospodarki oraz systemu politycznego zgodnego z zasadami demokracji. Jak proponował przewodniczący sejmiku, rozwój relacji UE z krajami wschodnioeuropejskimi powinien bazować na idei solidarności, zaś instytucjonalnym oparciem dla tej polityki może być Komitet Regionów. W ocenie Kazimierza Barczyka, obrady Forum Regionów (jako przyszłego specjalistycznego ramienia Komitetu Regionów) mogłyby rozpoczynać się w Krakowie, a kończyć w Krynicy.

Gabriel Bartas, radca Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rumunii, przypominał o umowie współpracy zawartej w 2005 roku przez Województwo Małopolskie z Województwem Kluż, obejmującej wymianę młodzieży i współpracę gospodarczą, a także wspólne projekty np. odnawiania katolickich drewnianych kościołów. W czasie obowiązywania tej umowy, przedłużonej w 2008 roku bezterminowo, 400 dzieci z Rumunii odwiedziło Polskę. - W okresie pierwszego czterolecia członkostwa Rumunii w Unii Europejskiej przyjaciele Polacy dużo nam pomagali w uzyskaniu funduszy unijnych. Wnioski były przyjęte bardzo dobrze – mówił Gabriel Bartas dodając, że na obecnym etapie procesu rozszerzania UE na Wschód możliwa jest integracja z Mołdawią i ewentualnie z Białorusią, a w czasie późniejszym – z Azerbejdżanem.

Nathaniel Copsey – dyrektor Centrum ds. Europy na Uniwersytecie Aston w Wielkiej Brytanii – podkreślił,  że Partnerstwo Wschodnie poza wzmocnieniem oferty dwustronnej w relacjach krajów UE z partnerami wschodnioeuropejskimi, otwiera przed nimi możliwość szerszego udziału w rynku Unii Europejskiej.

Najważniejsza jest wartość gospodarcza partnerstwa, jest najbardziej atrakcyjna. Wartość dodana to możliwość działań wielostronnych pomiędzy krajami Europy Wschodniej, te kraje mogą się uczyć od siebie. Jeżeli chodzi o rolę, jaką mają lokalne samorządy, jest wiele do zrobienia. Należy dostosować prawo, kwestie bezpieczeństwa, kwestie gospodarki wodnej. Mołdawia czy Ukraina, jeśli chcą uczestniczyć w rynku wewnętrznym, muszą się dostosować. Powinniśmy wspierać działania integracyjne. Wszystkie kraje, które podzielają wartości demokratyczne unii powinny być wspierane – mówił Nathaniel Copsey. W jego ocenie, pomimo wątpliwości Brukseli, czy kraje wschodnioeuropejskie zainwestują wystarczająco wiele, by zbliżyć się do UE, korzyści polityczne oraz gospodarcze z członkostwa są tak olbrzymie, że należy zachować optymizm.

Panelista Gerd Harms, konsultant Enertrag AG z Niemiec, zwrócił uwagę, że nadal niewykrystalizowana jest orientacja Bułgarii i Rumunii, które na razie nie wyrażają jednoznacznego poparcia dla szybkiego rozszerzenia UE na wschód, a podobne wątpliwości wyraża wielu obywateli unii. Niemiecki ekspert podkreślił, że choć Partnerstwo Wschodnie jest wspaniałym krokiem do rozszerzenia UE, obecna propozycja Brukseli dla krajów wschodnioeuropejskich jest mało atrakcyjna i brakuje jednolitej strategii rozszerzenia. Z tych względów – według Gerda Harmsa – potrzebne są łączące UE i jej wschodnich partnerów plany działania w ramach Polityki Sąsiedztwa budowane na poziomie regionalnym, niekoniecznie narodowym, rozszerzające kompetencje samorządów.

Anatolij Kopec, dyrektor wykonawczy Stowarzyszenia Energoefektywne Miasta Ukrainy, przekonywał, że doświadczenia ukraińskie wskazują na znaczny potencjał samorządów miejskich w praktycznym wdrażaniu polityki ochrony środowiska, pozyskiwania odnawialnych źródeł energii, podnoszeniu poziomu życia i wykorzystywaniu innowacji na szczeblu lokalnym. - Nie chodzi tylko o oficjalne inicjatywy ale przede wszystkim o lokalne. Teraz na Ukrainie mamy taką inicjatywę jak porozumienie burmistrzów, aby łączyć samorządy dla nowej polityki klimatycznej i energetycznej na poziomie lokalnym. Nie czekamy na rząd centralny, ponieważ wychodzi to od mieszkańców, którzy chcą mieć lepsze warunki życia – mówił Anatolij Kopec.

Paweł Kuglarz, radca prawny, partner w Beiten Burkhardt P. Daszkowski Sp. k., zwrócił uwagę na kwestię niezrozumiałych przepisów prawnych jako podstawowej bariery dla przedsiębiorców. - Kraje Europy Wschodniej mają szanse uniknąć "śmieciowego" prawa UE. To jest szansa na stworzenie prawa lepszego niż np. w Polsce o podatku VAT – zaznaczył Paweł Kuglarz.

Kazimierz Barczyk podkreślił, że na poziomie demokracji lokalnej najbardziej efektywne są inicjatywy w takich dziedzinach jak energia odnawialna, energooszczędność, stabilność oraz bezpieczeństwo, czego przykładem może stać się Ukraina zabiegająca o zmniejszenie uzależnienia od Rosji w zakresie dostaw paliw dla mieszkańców i przemysłu.

Partnerstwo Wschodnie

Partnerstwo Wschodnie (PW) to inicjatywa Unii Europejskiej skierowana do Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdowy oraz Ukrainy. Partnerstwo Wschodnie ma przyczynić się do zbliżenia i integracji państw Europy Wschodniej i państw Kaukazu Południowego z Unią Europejską. Pierwszy, założycielski szczyt Partnerstwa Wschodniego odbył się 7 maja 2009 roku w Pradze. Partnerstwo Wschodnie obejmuje współpracę w takich dziedzinach jak: prawa człowieka, gospodarka rynkowa, zrównoważony rozwój, dobre zarządzanie, bezpieczeństwo energetyczne i wiele innych. Partnerstwo Wschodnie prowadzi również do pogłębiania współpracy naukowej oraz kulturalnej.

Główne cele Partnerstwa Wschodniego to: ustanowienie politycznego stowarzyszenia, stworzenie stref wolnego handlu państw partnerskich z UE, liberalizacja reżimu wizowego prowadząca do zniesienia wiz oraz utworzenie struktury współpracy wielostronnej z państwami partnerskimi w postaci czterech platform tematycznych (ds. demokracji, dobrego zarządzania i stabilności, ds. integracji gospodarczej i konwergencji z politykami UE, ds. bezpieczeństwa energetycznego, ds. kontaktów międzyludzkich).

Powołując się na zobowiązania praskiego szczytu założycielskiego PW, Europejski Bank Inwestycyjny stworzył instrument finansowania projektów w ramach PW (1,5 mld euro), przeznaczony na inwestycje w krajach partnerskich PW i uzupełniający dotychczasowy mandat zewnętrzny EBI na inwestycje w regionie Europy Wschodniej (3,7 mld euro).

W ramach działań wielostronnych Partnerstwa Wschodniego ruszył projekt zintegrowanego zarządzania granicami z pulą środków w wysokości 50 mln euro. Trwają prace nad przygotowaniem programu wspierania małej i średniej przedsiębiorczości (57 mln euro na lata 2010-2013). Pierwszym krokiem w realizacji tego programu było uruchomienie projektu East-Invest (7 mln euro), którego celem jest poprawienie klimatu inwestycyjnego w państwach partnerskich oraz utworzenie sieci kontaktów biznesowych pomiędzy UE i jej wschodnimi sąsiadami. Uruchomiono inicjatywę Zapobiegania Katastrofom Naturalnym i Spowodowanym przez Człowieka (6 mln euro). Planowane jest także uruchomienie programu wymiany informacji dot. ochrony środowiska (1,8 mln) oraz programu kulturalnego PW (12 mln euro). Na jesieni 2009 r. uruchomiono Inicjatywę ds. Zwiększenia Wydajności Energetycznej i Ochrony Środowiska w Europie Wschodniej z budżetem 1,5 mld euro.

W wymiarze dwustronnym PW, obejmującym relacje Unii Europejskiej z poszczególnymi krajami partnerskimi, prowadzone są działania zmierzające do zawarcia umów stowarzyszeniowych i ustanowienia pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu. Aktualnie finalizowane są prace nad umowa stowarzyszeniową UE – Ukraina, rozpoczęto też negocjacje podobnej umowy z Mołdową oraz Armenią, Azerbejdżanem i Gruzją.

Galeria zdjęć