Zapraszamy do lektury wywiadu.
Panie Marszałku, jak ocenia Pan pod względem rozwoju gospodarczego mijający rok w Małopolsce. Co w Pańskiej ocenie mogło być np. takim wydarzeniem roku?
Witold Kozłowski: Mogę powiedzieć, że pod pewnymi względami był to w naszej Małopolsce rok wybitny i historyczny. Małopolska rozwija się bardzo dynamicznie. Małopolska jest jednocześnie coraz bardziej rozpoznawalna w świecie. W mojej ocenie wydarzeniem roku, a zarazem imponującą prezentacją małopolskich możliwości, były III Igrzyska Europejskie Kraków-Małopolska 2023. Przypomnę, że na ich starcie stanęło prawie 6400 sportowców, rywalizujących w 29 dyscyplinach i 253 konkurencjach. Reprezentacja Polski łącznie wywalczyła 50 medali. To ogromne przedsięwzięcie, którego sercem była Małopolska, przeprowadzono ze wzorową koordynacją w czterech regionach naszego kraju i 15 miastach. To było olbrzymie wyzwanie, któremu wspólnie sprostaliśmy, pomimo ogólnoświatowej pandemii koronawirusa i agresji Rosji na Ukrainę. Igrzyska Europejskie były największym wydarzeniem sportowym nie tylko w Europie, ale prawdopodobnie także na świecie. Szczęśliwie obyło się też bez złośliwych prowokacji, bez tragicznych kontuzji sportowców. Nie było skarg, ani protestów. I jeszcze jedna ważna dla całego świata sportu sprawa. Przebadano ponad 2,5 tys. sportowców. Nie było ani jednego przypadku stosowania dopingu. Podsumowując, zadanie zostało zrealizowane. Chwalą nas zagraniczne komitety olimpijskie, gratuluje i docenia Spyros Capralos, przewodniczący EOC (Europejskie Stowarzyszenie Komitetów Olimpijskich). Udowodniliśmy, że potrafimy organizować duże imprezy sportowe. To bezcenne doświadczenie. Przypomnę może w tym miejscu, że podczas wrześniowego II Europejskiego Kongresu Turystyki i Sportu w Zakopanem Prezydent RP Andrzej Duda oficjalnie ogłosił, że Polska będzie kandydować do zorganizowania w 2036 roku Letnich Igrzysk Olimpijskich.
Panie Marszałku, z przyjemnością dodam, że to właśnie III Igrzyska Europejskie Kraków-Małopolska 2023 wygrały plebiscyt Polska Press Giganci Sportu 2023, w kategorii Gigantyczne wydarzenie…
- Cieszę się, że nasza ocena jest zbieżna. Wygrana w plebiscycie Polska Press to na pewno docenienie ogromnej pracy, która została wykonana przez wiele osób. Jak już powiedział odbierający to wyróżnienie podczas gali w Warszawie wicemarszałek Łukasz Smółka, to nagroda dla służb porządkowych, wolontariuszy, dla służb ratowniczych, sędziów, sportowców, dla obsługi technicznej i medialnej. To nagroda dla każdej osoby, która angażowała się w organizację i przebieg III Igrzysk Europejskich Kraków-Małopolska 2023. Dziękujemy!
Czy Igrzyska Europejskie zwiększyły rozpoznawalność Małopolski jako regionu i marki?
- Taki był istotny cel i co do tego, że się udało, nie mamy dzisiaj najmniejszych wątpliwości. Sygnał telewizyjny z Igrzysk Europejskich trafił do 41 nadawców z 37 krajów europejskich oraz 17 krajów w Ameryce Południowej. Wyprodukowano 580 godzin sygnału telewizyjnego. Wszystko można było obejrzeć również w transmisjach internetowych. Same tylko uroczystości otwarcia i zamknięcia Igrzysk Europejskich na kanałach TVP obejrzało na żywo dwa miliony widzów. Prezes spółki Igrzyska Europejskie pracuje nad raportem końcowym, ale już dziś mogę powiedzieć, że ekwiwalent promocyjny sięga 400 milionów złotych w Polsce oraz aż dwóch miliardów złotych na rynkach zagranicznych. Te liczby i kolosalne kwoty robią wrażenie. Igrzyska Europejskie były dla Małopolski pod wieloma względami znakomitą i bardzo opłacalną inwestycją. Oczywiście, trzeba sobie jak zawsze postawić proste pytanie. Po co to wszystko robimy? Ukułem swego czasu takie powiedzenie, że jeżeli chcemy wprowadzić Małopolskę na salony europejskich regionów, to tego nie da się zrobić za pomocą koszulek, kubków i reklamowych długopisów. Należy używać mocnych instrumentów promocyjnych. Na przykładzie naszych małopolskich Igrzysk Europejskich widzimy, że ta dynamiczna, odważna strategia się sprawdza.
A z tego co wiemy, Igrzyska Europejskie wiązały się także z rozległymi inwestycjami np. w infrastrukturę drogową.
- To co po igrzyskach nam w Małopolsce zostało, to kolejny wymierny sukces i trwała korzyść dla mieszkańców, wynikająca z organizacji wielkiej międzynarodowej imprezy. Należy podkreślić, że dobra współpraca samorządu województwa małopolskiego i Ministerstwa Infrastruktury, właśnie w trakcie przygotowań do III Igrzysk Europejskich Kraków-Małopolska 2023, zaowocowała wielomilionowymi projektami drogowymi w samym Krakowie oraz regionie. Rozbudowa dróg krajowych, robiący duże wrażenie tunel w ciągu drogi ekspresowej S7, czy rozpoczęta właśnie budowa połączenia kolejowego Podłęże-Piekiełko, to kilka przykładów tego rodzaju sztandarowych inwestycji w Małopolsce. Możemy powiedzieć, że dobry pomysł, śmiała wizja, aktywność i dobra współpraca skutkuje dobrymi projektami. Przez ostatnie 5 lat udało nam się wspólnie z panem ministrem Andrzejem Adamczykiem zrealizować wiele ważnych dla mieszkańców inwestycji i projektów. Pamiętamy o nieocenionym wkładzie pana ministra w przygotowanie III Igrzysk Europejskich i szeregu inwestycji, które były realizowane w Małopolsce. Organizacja Igrzysk Europejskich wpływała zresztą na wiele obszarów życia i gospodarki Małopolski. Przed igrzyskami zostały też przecież podjęte np. ważne decyzje dotyczące roku akademickiego oraz szereg decyzji dotyczących wsparcia finansowego małopolskich uczelni. Bardzo ważnymi partnerami w całym procesie organizacyjnym były właśnie uczelnie. Na Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie odbywała się sportowa rywalizacja w czasie igrzysk, na miasteczku Akademii Górniczo-Hutniczej mieściła się wioska zawodnicza dla kilku tysięcy sportowców. To są kolejne przykłady bardzo dobrej, konkretnej współpracy. Dlatego raz jeszcze w sposób szczególny dziękuję wszystkim osobom i instytucjom, które zaangażowane były w realizację tego największego przedsięwzięcia, które odbyło się w tym roku w Małopolsce ‒ III Igrzysk Europejskich. Dziękuję, że wspólnie udało nam się zaplanować, przygotować i zrealizować największe multidyscyplinarne wydarzenie sportowe w historii Polski i największą w 2023 roku imprezę sportową w Europie.
Panie Marszałku, świat tak szybko pędzi do przodu. Czy Małopolska wykorzystuje szanse rozwojowe?
- Małopolska dobrze wykorzystuje swoje szanse rozwojowe i Małopolska rzeczywiście się zmienia. To dla nas wszystkich radość i satysfakcja z udanej realizacji postawionych celów. Jednocześnie jest to nieustanne wyzwanie, aby myśleć o rozwoju regionu z wyprzedzeniem, by horyzont naszego planowania sięgał wiele lat naprzód. To wsparcie dla nauki i edukacji, które są gwarancją dobrego startu w życiu młodych pokoleń, rozwój infrastruktury i transportu, gospodarki, działania na rzecz ochrony środowiska, wsparcie dla placówek ochrony zdrowia, a jednocześnie stała myśl o tym, żeby Małopolanie czuli się bezpieczni. Dlatego cieszę się, że samorząd województwa zbudował stabilną i mocną sieć współpracy na rzecz przyszłości regionu z samorządami małopolskich gmin i powiatów, środowiskami gospodarczymi, organizacjami pozarządowymi, wyższymi uczelniami, a także służbami, małopolską policją, państwową i ochotniczą strażą pożarną i wyspecjalizowanymi organizacjami ratownictwa górskiego i wodnego. Koniec roku to naturalny czas podsumowań. Małopolski rozwój to zasługa pracy zespołowej. Pragnę podziękować wszystkim naszym partnerom za otwartość na współpracę i za dobre owoce tej współpracy.
Miejscem debat o wyzwaniach teraźniejszości, rozwoju i przyszłości była we wrześniu Krynica-Zdrój. Partnerem Głównym wydarzenia Krynica Forum 2023 było Województwo Małopolskie. Jak ocenia Pan Marszałek przebieg i rezultaty krynickich spotkań i rozmów?
- Trzydniowa konferencja Krynica Forum 2023 była przestrzenią niezwykle interesujących debat, rozmów, inspirującego dialogu o najważniejszych tematach społeczno-gospodarczych. Przypomnę, że Krynica Forum 2023 stało się miejscem spotkań prezydentów Polski i Litwy oraz premiera Korei, a także gości zaproszonych z Ukrainy. W dyskusjach wzięli udział eksperci, naukowcy, politycy, członkowie rządu i samorządów. Wśród gości specjalnych znaleźli się m.in. prezydent Andrzej Duda, który objął patronatem to wydarzenie, prezydent Litwy Gitanas Nausėda, premier Republiki Korei Han Duck – soo i były prezydent Słowenii Borut Pahor. Program Krynica Forum 2023 obejmował blisko 100 paneli dyskusyjnych. Rozmowy i debaty koncentrowały się wokół bezpieczeństwa strategicznego, bezpieczeństwa energetycznego, bezpieczeństwa klimatycznego, sytuacji Ukrainy – wsparcia, współpracy i odbudowy, a także biznesu, gospodarki i najbliższej przyszłości. Rozmawialiśmy o nowoczesnych technologiach, cyberbezpieczeństwie, roli Sojuszu Północnoatlantyckiego, suwerenności energetycznej, energii jądrowej czy łańcuchach dostaw. Kulminacyjnym punktem było Forum Koreańsko-Polskie, podczas którego przedstawiciele firm koreańskich i polskich rozmawiali o wspólnych inicjatywach biznesowych w obszarze energetyki atomowej i przemyśle zbrojeniowym. Cieszę się, że Województwo Małopolskie było Partnerem Głównym Krynica Forum 2023. Jestem pewien, że to prestiżowe wydarzenie wzmacnia wizerunek Małopolski, jako miejsca poważnej i jak najszerszej debaty o aktualnych problemach i wyzwaniach. Obecnie myślimy już o kolejnej edycji Forum, na którą już teraz przedsiębiorców i przedstawicieli biznesu zapraszam.
Krynica Forum to także prestiżowe nagrody gospodarcze dla przedsiębiorców.
- Mamy to szczęście, że w Małopolsce nie brakuje przedsiębiorców gotowych podejmować rynkowe wyzwania i śmiało konkurować też na rynku globalnym. W Krynicy staramy się więc również uhonorować tych, którzy przyczyniają się do wzrostu naszej gospodarki, kreując innowacyjne produkty i rozwiązania, po prostu zmieniając na lepsze naszą rzeczywistość. Stąd Nagrody Gospodarcze Województwa Małopolskiego dla wybitnych przedsiębiorców i liderów. W tym roku podczas Krynica Forum 2023 miałem między innymi zaszczyt wręczyć nagrodę specjalną dla znanej nam wszystkim firmy Orlen S.A., która jest nie tylko potężnym energetycznym koncernem, liderem w swojej branży, ale także partnerem Małopolski w dążeniu do zrównoważonego rozwoju, utrzymywania bezpieczeństwa energetycznego, wzrostu gospodarczego i tworzenia miejsc pracy. Powtórzę i podkreślę, że wkład Orlenu w rozwój naszego regionu jest nieoceniony, a zaangażowanie, w kwestie społeczne, ochronę zdrowia, ochronę środowiska i wsparcie dla sportu, jest godne podziwu i uznania.
Panie Marszałku, czy Małopolska to region przyjazny dla biznesu?
- Myślę, że na to ważne dla każdego mieszkańca i samorządowca pytanie odpowiedzieliśmy sobie np. ostatnio w Krakowie, podczas jubileuszowego X Polskiego Kongresu Przedsiębiorczości, który zgromadził blisko 3 tysiące uczestników. Województwo Małopolskie było Partnerem Głównym kongresu. Organizatorzy wydarzenia zwracali uwagę, że nieprzypadkowo wybrano właśnie Kraków i Małopolskę, gdyż miasto i region mają markę miejsc przyjaznych biznesowi, otwartych na innowacje, z powodzeniem łączących rozwój gospodarczy z tradycją i kulturowym dziedzictwem. Dyskutowaliśmy m.in. o innowacjach, współczesnych trendach w turystyce, wykorzystaniu potencjału terenów inwestycyjnych, ekologii, medycynie, energetyce i rynku pracy. Małopolska była współorganizatorem dwóch paneli dyskusyjnych. Pierwszy z nich, zatytułowany „Łączy nas wodór”, był poświęcony bezpieczeństwu energetycznemu i innowacyjności. Omówiono tu m.in. rolę wodoru jako istotnego elementu zrównoważonej energetyki przyszłości oraz wodorową strategię dla Małopolski. Drugi z paneli, „Made in Małopolska, bo pochodzenie ma znaczenie”, był z kolei okazją do rozmowy o współpracy Małopolski z markami regionalnymi i korzyściach ze wsparcia i promocji regionalnego biznesu. Jak to dobitnie powiedział w trakcie kongresu wicemarszałek Józef Gawron - Kraków i Małopolska mają ogromny potencjał: uczelni, jednostek naukowo-badawczych, centrów rozwojowych, ale również potencjał ludzki – przedsiębiorczych Małopolan, którzy tworzą rodzinne firmy, rozpoznawalne w Europie i świecie. W Małopolsce, o czym mówiliśmy wcześniej, bardzo wiele się dzieje. To są nasze niezaprzeczalne atuty. Niedawno otrzymaliśmy też specjalne, unikalne europejskie wyróżnienie, potwierdzające że nasze działania są doceniane w środowisku międzynarodowym, czyli wyróżnienie w konkursie Europejskiego Regionu Przedsiębiorczości. To także pokazuje, że Małopolska się rozwija i że jest to szeroko dostrzegane.
Specjalne wyróżnienie dla Małopolski w konkursie „Europejskiego Regionu Przedsiębiorczości 2024” to rzeczywiście rzecz dość unikatowa.
- Konkurs organizowany jest przez Komitet Regionów we współpracy m.in. z Komisją Europejską oraz Parlamentem Europejskim od 2011 roku. Nagradzane są w nim regiony i miasta posiadające przyszłościowe wizje rozwoju i wspierania przedsiębiorczości. W 13-letniej historii konkursu nigdy nie przyznano żadnych dodatkowych wyróżnień dla regionów, innych niż nagrodzone tytułem ERP na dany rok. Małopolska jest więc pierwszym regionem w Europie, który otrzymał takie wyróżnienie, będąc jednocześnie regionem posiadającym już od 2016 r. tytuł Europejskiego Regionu Przedsiębiorczości. A zatem nasze działania zostały docenione i wyróżnione na szczeblu europejskim już po raz drugi. To wielki sukces Małopolski. Rokrocznie nagradzane są tylko trzy regiony z całej Europy. W tym roku po raz pierwszy przyznano dodatkowe wyróżnienie specjalne, które Małopolska otrzymała jednogłośnie, decyzją wszystkich członków jury, reprezentujących najważniejsze europejskie instytucje. Podkreślenia wymaga fakt, iż konkurs jest kierowany do miast i regionów z 27 państw członkowskich UE, a więc konkurencja była ogromna.
Skąd ten zaszczyt, co zostało docenione?
Niewątpliwie duże znaczenie miał fakt, że jako region na przestrzeni lat zrobiliśmy ogromny skok rozwojowy. Dawniej czerpaliśmy ze wsparcia i doświadczeń innych regionów, bardziej rozwiniętych. Dziś sami możemy i chcemy dzielić się doświadczeniem i wiedzą z innymi regionami, w szczególności Ukrainą, która stoi u progu Unii Europejskiej. Ta otwartość Małopolski również odegrała dużą rolę w decyzji o wyróżnieniu naszego regionu. Nie zapominajmy, że Małopolska bardzo dobrze poradziła sobie z wyzwaniami, z jakimi przyszło się mierzyć całej Europie w ostatnich latach. Po wybuchu pandemii uruchomiliśmy Małopolską Tarczę Antykryzysową, przeznaczając ok. 2,3 mld zł na walkę z COVID-19 i łagodzenie skutków pandemii dla gospodarki. Od lutego 2022 r. solidaryzujemy się z Ukrainą i jej obywatelami, którzy licznie przybyli do naszego regionu. W ramach Małopolskiej Tarczy Humanitarnej inwestujemy ok. 100 mln zł na wsparcie obywateli Ukrainy w różnych obszarach, w tym edukacji i rynku pracy. Bycie w gronie Europejskich Regionów Przedsiębiorczości to nie tylko prestiż, ale przede wszystkim możliwość wspólnej realizacji ciekawych międzynarodowych inicjatyw. Chcemy efektywnie to wykorzystać i akcentować na poziomie europejskim działania, które podejmujemy w Małopolsce na rzecz wspierania biznesu oraz tworzenia przyjaznego ekosystemu dla rozwoju przedsiębiorczości.
Pan Marszałek wspomniał już podczas tej naszej rozmowy o wodorze, a nawet o wodorowej strategii Małopolski. Czy rzeczywiście wodór to paliwo przyszłości i czy w Małopolsce możemy na tym jakoś szczególnie skorzystać?
- Bezpieczeństwo energetyczne to jedno z najważniejszych zagadnień poruszanych dziś w wielu debatach. W Małopolsce nie ograniczamy się tylko do debatowania. Małopolska prowadzi aktywne działania związane z koniecznością pozyskania nowych i czystych źródeł energii. Duży nacisk położony jest właśnie na rozwój technologii wodorowych. Badania przyspieszają i w Małopolsce ten proces jest mocno wspierany. Województwo przystąpiło do Stowarzyszenia Śląsko-Małopolska Dolina Wodorowa, które koncentruje się na kwestiach związanych z rozwojem przemysłu wodorowego. Realizujemy również działania dotyczące technologii wodorowych w ramach międzynarodowej inicjatywy „Awangarda”. Powołana została też Małopolska Regionalna Grupa ds. Rozwoju Technologii Wodorowych, która ma rozwijać ekosystem wodorowy, tworzony przez firmy i instytucje z Małopolski. Stworzone zostało również Małopolskie Centrum Innowacyjnych Technologii Przechowywania i Transportu Wodoru, które ma integrować podmioty ze środowiska biznesowego, naukowego, instytucje otoczenia biznesu i administracji w zakresie rozwijania technologii wodorowych w Małopolsce.
Niedawno brał Pan także udział w Brukseli w sesji Europejskiego Komitetu Regionów, gdzie temat wodoru również był częścią dyskusji.
- Jako samorządowcy z całej Unii Europejskiej koncentrowaliśmy się głównie nad oczekiwanym kształtem przyszłej Polityki Spójności. Podczas 158. sesji Europejskiego Komitetu Regionów opiniowano między innymi unijne ramy antykorupcyjne, koncepcję pogłębienia trwałej i skutecznej współpracy transgranicznej z państwami sąsiadującymi, wspomniany przyszły kształt Polityki Spójności po 2027 roku, a także koncepcję utworzenia Europejskiego Banku Wodoru. W dziedzinie Zielonego Ładu dokonano przeglądu rozporządzenia w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w zakresie klimatu. Ja natomiast zwracałem uwagę, że dla wielu europejskich regionów, w tym dla Małopolski, źródła produkcji niskoemisyjnego wodoru są obecnie bardziej dostępne i dużo tańsze, w przeciwieństwie do zielonego wodoru. Dlatego niskoemisyjny wodór może im pomóc przyspieszyć rozwój gospodarki wodorowej, a jednocześnie nie zagrozi globalnej konkurencyjności europejskiego przemysłu. Natomiast brak wsparcia dla niskoemisyjnej produkcji wodoru przyczyni się do zwiększenia dysproporcji między państwami członkowskimi. Podkreślałem, że należy stosować zasadę neutralności technologicznej i uwzględnić suwerenność państw członkowskich w podejmowaniu decyzji dotyczących ich miksu energetycznego. Sesja w Brukseli to również okazja do wielu spotkań na unijnym szczeblu. Wziąłem udział w posiedzeniu międzyregionalnej grupy „Karpaty” Europejskiego Komitetu Regionów. Spotkałem się m.in. z komisarzem UE ds. rolnictwa panem Januszem Wojciechowskim. Podczas tego spotkania zaapelowałem m.in. o możliwość objęcia specjalnymi programami górskich gospodarstw rolnych. Dyskutowaliśmy także o zakwalifikowaniu wina jako produktu rolnego oraz uwzględnieniu specyfiki małopolskiego rolnictwa w nowej perspektywie finansowej po roku 2027. Na zakończenie spotkania zaprosiłem Pana Komisarza do Małopolski w pierwszym kwartale przyszłego roku i zaproszenie to zostało przyjęte. Działamy zatem aktywnie na różnych kierunkach i frontach. Wszystko po to, by ta nasza wspólna, małopolska strefa biznesu umiejscowiła się na dobre i z pożytkiem dla wszystkich mieszkańców, w gronie regionów najbardziej dostatnich i najbogatszych.
