O pracach Komisji i samorządu województwa związanych z problemami osób niepełnosprawnych, mówi jej przewodnicząca Elżbieta Zięba:
„W ubiegłym roku, który był Europejskim Rokiem Niepełnosprawnych, jest rzeczą zupełnie zrozumiałą, że i w Województwie Małopolskim koncentrowano się na problemach osób niepełnosprawnych. Były one przedmiotem wielu rozważań; Komisja poświęciła kilka posiedzeń, zorganizowano naradę roboczą z udziałem przedstawicieli różnych gremiów dotyczącą likwidacji barier dla osób niepełnosprawnych, w Stróżach odbyła się międzynarodowa konferencja oraz debata Sejmiku o tej tematyce. Obserwowaliśmy zainteresowanie organizacji pozarządowych i byliśmy świadkami inicjatyw indywidualnych osób (np.warsztaty dla wolontariuszy tarnowskiej „Arki”, koncert na rzecz niewidomej uczennicy z inicjatywy dr. Roika). Efektem różnorodnych narad było szereg wniosków, ich realizacja winna znaleźć odzwierciedlenie w konkretnych działaniach i musi być monitorowana także podczas spotkań z osobami dotkniętymi niepełnosprawnością oraz ich wspierającymi.
Na pewno w ciągu ostatniego roku upowszechniono problem, uwrażliwiono wiele osób na potrzeby niepełnosprawnych, zostało zainicjowanych szereg działań, które są kontynuowane. Powołano Wojewódzką Radę ds. Niepełnosprawnych. Wspomagano instytucje i organizacje. Również w uchwalonym w b.r. Małopolskim Programie Polityki Prorodzinnej uwzględniono zadania na rzecz osób sprawnych inaczej.
Sytuacja osób niepełnosprawnych w Małopolsce systematycznie ulega poprawie, zwłaszcza dostrzec to można na drogach, w urzędach, instytucjach użyteczności publicznej (odpowiednie podjazdy, zjazdy z chodników uwzględniające osłonę dla niewidomych, rozkłady jazdy autobusów zapisane dużą czcionką). Coraz większą rolę odgrywają organizacje pozarządowe, wiele z nich zarejestrowało się w Sądzie, jako organizacje pożytku publicznego.
Ciągle jednak musimy pamiętać, że w Małopolsce jest ok. 600 tys. osób niepełnosprawnych (co piąty Małopolanin), które mają prawo być zintegrowane ze społeczeństwem lokalnym, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji. W dużej mierze za respektowanie tych praw odpowiadają samorządy, będące najbliżej mieszkańców. One też winny najwcześniej dostrzec potrzeby osób niepełnosprawnych i ich rodzin, by je wesprzeć, skonsolidować i mobilizować wiele podmiotów do rozwiązywania trudnych spraw. Niektóre z nich wymagają zmian ustawodawczych.
Nadal aktualna jest realizacja zadań wynikająca z całego szeregu problemów, których rozwiązanie przyczyni się do poprawy warunków życia osób niepełnosprawnych.:
1. Niezmiernie ważna jest wczesna diagnoza i wczesne wspomaganie oraz ciągła rehabilitacja i pomoc specjalistyczna. Brak odpowiedniej do potrzeb dostępności do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej i częstych badań diagnostycznych (zwłaszcza osób chorych na cukrzycę i choroby nowotworowe) oraz dostępności do rehabilitacji osób niepełnosprawnych w znacznym stopniu pogarsza ich stan zdrowia.
2. Minimalizacja ograniczeń związanych z niepełnosprawnością utrudniona jest z powodu braku środków na sprzęt rehabilitacyjny i ortopedyczny oraz uzależnienie dofinansowania ich zakupu ze środków PFRON od współfinansowania przez NFZ.
3. Poprawy wymaga dalsza likwidacja barier architektonicznych, infrastruktury drogowej i informacyjnej. Nader wskazana jest organizacja szkoleń warsztatowych dla osób wykonujących projekty i je zatwierdzających oraz osób odpowiedzialnych za utrzymanie dróg, a także Policji i przewoźników w zakresie tematyki bezpieczeństwa osób niepełnosprawnych.
4. Wsparcia wymaga system edukacji niepełnosprawnych - nauczanie w integracji i placówki specjalne. Nieporozumieniem jest likwidowanie małych szkół integracyjnych. Konieczne jest dostosowanie programów edukacyjnych do potrzeb osób niepełnosprawnych, by stworzyć im szansę na przygotowanie do pełnienia ról zawodowych oraz zwiększenie środków finansowych na funkcjonowanie szkolnictwa m.in. specjalne programy komputerowe itp. W ub. roku Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli prowadziło różnego rodzaju formy kształcenia nauczycieli uczniów niepełnosprawnych; studia podyplomowe, kursy kwalifikacyjne i doskonalące, warsztaty (24).
5. Dużą rolę w rehabilitacji osób niepełnosprawnych spełnia sport, zatem błędem jest jego marginalizowanie, wręcz przeciwnie należy wesprzeć finansowo działalność sportowców i organizatorów.
6. Poważnym problemem jest zatrudnienie osób niepełnosprawnych. W Małopolsce funkcjonuje 177 zakładów pracy chronionej (6 miejsce w kraju), 30 spółdzielni inwalidzkich, 4 zakłady aktywizacji zawodowej.
7. Ważnym partnerem dla samorządów, we wszelkich działaniach na rzecz osób niepełnosprawnych, są organizacje pozarządowe; wymagają wzmocnienia i wsparcia oraz promocji i upowszechnienia ciekawych rozwiązań i propozycji (w województwie małopolskim ok. 80 działa tylko na rzecz osób niepełnosprawnych, ponadto jest wiele takich, dla których jednym z zadań jest służba dla niepełnosprawnych).
8. Istnieje nadal pilna potrzeba upowszechnienia Karty Osób Niepełnosprawnych, zarówno wśród służb samorządowych i rządowych jak i pracodawców.
9. Konieczne jest przygotowanie akcji informacyjnej dotyczącej funduszy UE (Europejski Fundusz Społeczny).
Jeśli chcemy, by ludzie niepełnosprawni czuli się bezpieczni i zintegrowani, musimy im stworzyć warunki do normalnego życia i funkcjonowania w środowisku. Ze względu na głęboko humanitarny wymiar problemów osób niepełnosprawnych konieczna jest konsolidacja i mobilizacja wielu podmiotów do ich rozwiązywania.
W nawiązaniu do dyskusji Komisja wysunęła nw. wnioski:
1. Komisja zwraca się do Zarządu Województwa Małopolskiego z wnioskiem o wystąpienie do Ministra Polityki Społecznej w następującej sprawach:
- stworzenia osobom niepełnosprawnym większej szansy na zakup sprzętu rehabilitacyjnego i ortopedycznego przez uniezależnianie jego dofinansowania ze środków PFRON od współfinansowania przez NFZ, co związane jest z potrzebami tych osób i brakiem możliwości ich zaspokojenia spowodowanym zbyt małym limitem środków NFZ na dofinansowanie często b. drogiego sprzętu.
- wprowadzenia szerokiej i rzeczywistej konsultacji społecznej w środowiskach samorządowych i wśród organizacji pozarządowych zapisów ustawy o wspieraniu zatrudnienia oraz rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych (przed jej uchwaleniem).
2. W związku z utrudnionym dostępem do lekarzy specjalistów, zwłaszcza osób niepełnosprawnych, oraz nie odpowiadającym rzeczywistym potrzebom dofinansowaniem zakupu sprzętu rehabilitacyjnego Komisja wnioskuje do Zarządu Województwa o wystąpienie do Prezesa NFZ i Dyrektora Oddziału NFZ w Krakowie o uwzględnienie w podziale środków na świadczenia zdrowotne powyższych problemów”.
