Przejdź do informacji o dostępności Przejdź do strony głównej Przeskocz do menu Przeskocz za menu Przeskocz do głównej treści Przejdź do mapy strony

Żołnierz, artysta, dyplomata

Kultura
01 lipca 2022
W 80-tą rocznicę śmierci oddano hołd generałowi dywizji Bolesławowi Wieniawie-Długoszowskiemu. W uroczystości uczestniczył minister Jan Kasprzyk, szef Urzędu do spraw Kombatantów. Dzień wcześniej w odsłonięciu pomnika wzięli udział m.in. Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, wicewojewoda Ryszard Pagacz, prezydent Jacek Majchrowski oraz radna województwa Anna Mikosz. W obu uroczystościach złożono kwiaty w imieniu marszałka Witolda Kozłowskiego i Zarządu Województwa Małopolskiego.

Generał Bolesław Wieniawa-Długoszowski urodził się 22 lipca 1881 roku w Maksymówce w Galicji Wschodniej. Dorastał w majątku Bobowa koło Gorlic. Uczył się w różnych gimnazjach, a egzamin maturalny zdał eksternistycznie w 1900 roku w Gimnazjum Wyższym im. Jana Długosza w Nowym Sączu. Sześć lat później z wyróżnieniem ukończył studia medyczne na Uniwersytecie Lwowskim, uzyskując tytuł doktora wszech nauk lekarskich.

Podczas pobytu we Lwowie spotkał wielu czołowych przedstawicieli polskiego życia kulturalnego, między innymi Kornela Makuszyńskiego, Stanisława Przybyszewskiego, Leopolda Staffa i Stanisława Wyspiańskiego.

Jednym z bogactw Małopolski są ludzie. Wielu mieszkańców naszego regionu należy do grona najbardziej zasłużonych w historii Polski. W tym zacnym gronie jest generał Wieniawa, żołnierz, artysta, dyplomata. Będąc uosobieniem inteligencji, męstwa, rozmachu, fantazji, wyobraźni i polotu był postacią jak z najlepszych filmów. Był człowiekiem z krwi i kości. Myślę, że tak barwna postać, w dzisiejszych czasach, to dobry wzorzec dla młodych

– mówi marszałek Witold Kozłowski.

Po wybuchu pierwszej wojny światowej przybył do Krakowa. Jako żołnierz 1. Kompanii Kadrowej wyruszył do walki 6 sierpnia 1914 roku. Trzy dni później służył już pod dowództwem rotmistrza Władysława Beliny-Prażmowskiego, który formował oddział ułanów, późniejszy 1. Pułk Ułanów Legionów Polskich.

We wrześniu 1915 roku został adiutantem Józefa Piłsudskiego. W efekcie kryzysu 19 sierpnia 1917 roku zwolniono go z Legionów, zdegradowano i wcielono do wojska austriackiego. Nadal jednak działał tajnie w Polskiej Organizacji Wojskowej. W marcu 1918 roku na rozkaz organizacji zdezerterował z austriackiego wojska.

W kwietniu 1918 roku wyruszył z misją do generała Józefa Hallera, za pośrednictwem którego zamierzano skontaktować się z przedstawicielami Ententy. Pojechał do Kijowa, a następnie do Moskwy. Tam został aresztowany przez sowieckie organy bezpieczeństwa. Przeszło trzy miesiące spędził w więzieniach na Łubiance i Tagance.

Pierwszym adiutantem osobistym Piłsudskiego został 17 listopada 1918 roku, zaś adiutantem generalnym 1 stycznia 1920 roku. Brał udział w Bitwie Warszawskiej. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej otrzymał awans na podpułkownika. Funkcję adiutanta pełnił do 26 listopada 1921 roku, następnie został przeniesiony służbowo do Sztabu Generalnego i mianowany attaché wojskowym w Bukareszcie.

31 października 1927 roku został mianowany pierwszym oficerem sztabu w Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych, przy czym pozostawiono mu dowództwo 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego. Od 12 marca 1929 roku do 6 listopada 1930 pełnił funkcję komendanta Garnizonu i Placu miasta stołecznego Warszawy. 25 października 1930 roku został dowódcą I Brygady Kawalerii. Obowiązki te pełnił przez siedem lat. W tym czasie realizował się także jako dziennikarz, literat i tłumacz. Często gościł przy najbardziej prestiżowym stoliku w kawiarni „Mała Ziemiańska”, przebywając tam w towarzystwie m.in. poetów z grupy „Skamander”.

Nominację na stopień generała brygady otrzymał w 1931 roku z rąk prezydenta Ignacego Mościckiego. W kwietniu 1937 roku powierzono mu Dywizję Kawalerii w Warszawie, którą dowodził do maja 1938 roku. Wtedy prezydent Mościcki awansował go na generała dywizji, następnie zaś został przeniesiony w stan nieczynny i skierowany do służby dyplomatycznej. Od maja 1938 do 13 czerwca 1940 był ambasadorem Rzeczypospolitej Polskiej przy Kwirynale.

25 września 1939 roku prezydent Mościcki – zgodnie z artykułem 24 Konstytucji Kwietniowej – wyznaczył go na swego następcę. Wieniawa-Długoszowski opuścił Włochy i przez Szwajcarię udał się do Paryża, aby tam objąć urząd. Poddał się jednak wymuszonej przez opozycję za pośrednictwem rządu francuskiego zmianie decyzji, składając swą jednodniową prezydenturę. Po klęsce Francji w roku 1940 najpierw wyjechał do Portugalii, a następnie do Stanów Zjednoczonych. W marcu 1942 roku otrzymał nominację na stanowisko posła Rzeczypospolitej Polskiej na Kubie.

Zginął 1 lipca 1942 roku, skacząc z tarasu domu w Nowym Jorku. Jego prochy przeniesiono w 1990 roku na Cmentarz Rakowicki w Krakowie.

Bolesław Wieniawa-Długoszowski został odznaczony m.in.: Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Walecznych i Złotym Krzyżem Zasługi. Był ponadto Komandorem Orderu Legii Honorowej (Francja), Wielkim Oficerem Orderu świętych Maurycego i Łazarza (Włochy).

Galeria zdjęć

Autor: Biuro Prasowe UMWM/ GS