Sto czterdzieści jeden drzeworytów, zgromadzonych w pierwszej połowie XIX wieku, obecnie znajduje się w Narodowej Naukowej Bibliotece Ukrainy im. Stefanyka we Lwowie, przechowującej zbiory Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Odbitki te nigdy nie były eksponowane, ani w całości publikowane, zaś od lat czterdziestych XX wieku dostęp do nich nie był możliwy. W rezultacie jeden z największych i najstarszych zbiorów ludowej grafiki jest dziś niemal nieznany.
Kolekcja powstała w okresie, kiedy działali jeszcze ostatni drzeworytnicy wykonujący swe usługi dla ludności wiejskiej. W tym czasie ich wyroby zaczęły być stopniowo wypierane przez cieszące się coraz większą popularnością malarstwo na szkle, a wkrótce przez obrazy masowo wykonywane w nowych technikach graficznych (litografie, chromolitografie).
Drzeworyty te Pawlikowski zbierał na obszarze dawnej Rzeczypospolitej, zamieszkiwanej przez różne narodowości. Widział w nich „starożytności ojczyste”, które należy zachować, aby pamiętać o tym, co było ważne dla ludzi tak różniących się kulturą i pochodzeniem.
Zbiór ten uderza intensywnością wyobraźni i ducha. Jak pisał o nim Henryk Schmitt:
„Widzisz tu nagromadzone razem różnych czasów wizerunki świętych i obrazów, oglądasz zestawione obok siebie lepsze lub gorsze, a czasem nawet potworne odwzory owych obrazów, w których cudotworność lud nasz wierząc, gromadnie do nich się cisnął”.
(O zbiorach naukowych i artystycznych ś.p. Gwalberta Pawlikowskiego znajdujących się we Lwowie, „Czas”, 7 luty 1857 r.).
Kuratorzy wystawy: Grzegorz Graff, Grażyna Mosio, Beata Skoczeń-Marchewka
Koncepcja plastyczna wystawy oraz projekt graficzny książki: dr Piotr Michura
Patronat honorowy nad wystawą objęli: Marek Sowa – Marszałek Województwa Małopolskiego oraz Witalij Maksymenko – Konsul Generalny Ukrainy w Krakowie.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Projekt zrealizowano we współpracy z Lwowską Narodową Naukową Biblioteką Ukrainy im. Wasyla Stefanyka.
Projekt współfinansowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Dziedzictwo kulturowe”. Więcej:
Informacje praktyczne:
Wystawa czasowa „Spotkanie. Drzeworyty ludowe z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego zachowanej we Lwowie”
Gdzie: Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie , Ratusz, pl. Wolnica 1
Kiedy: 12 września – 30 listopada 2014 r.
Wernisaż: 11 września, godz. 18:00
Zdjęcia drzeworytów do pobrania:
