Program "KONSERWATOR" był realizowany na podstawie uchwały Sejmiku Województwa Małopolskiego jako pierwszy tego typu Program Wojewódzki w Polsce. Dotyczył czasowego zatrudnienia - w ramach robót publicznych i prac interwencyjnych - osób długotrwale bezrobotnych i zagrożonych wykluczeniem społecznym przy pracach związanych z zachowaniem i rewitalizacją substancji zabytkowej oraz ochroną krajobrazu kulturowego na terenie województwa małopolskiego.
Zasoby dziedzictwa kulturowego Małopolski – prymat w skali kraju – obejmują m.in. 55 tys. obiektów zabytkowych nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków.W 2004 r. w ramach Programu "Konserwator" Zarząd Województwa Małopolskiego rozdysponował blisko 2 mln zł dla 43 beneficjentów, w tym:
- 37 podmiotów zewnętrznych, tj. gminy i powiaty, organizacje pozarządowe, instytucje użyteczności publicznej
- 6 regionalnych instytucji kultury podległych Samorządowi Województwa Małopolskiego.
W Małopolsce, na terenie 17 powiatów, beneficjenci zatrudnili ponad 260 osób bezrobotnych – aktywnie poszukujących pracy (co najmniej od 12 miesięcy).
Funkcję koordynatora Programu pełnili: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie oraz Departament Edukacji i Kultury Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.
W 2004 r. 6 Instytucji Kultury, w stosunku do których funkcję organizatora pełni Województwo Małopolskie zatrudniło 52 osoby bezrobotne na okres od 6-7 miesięcy. Po zakończeniu realizacji Programu 9 osób zatrudniono na umowę o pracę.
W 2005 roku w dwóch edycjach programu Zarząd rozdysponował ponad 2 mln zł na wnioski złożone przez 62 beneficjentów zewnętrznych. W programie wzięło udział również 8 Instytucji Kultury, których założycielem jest Województwo Małopolskie. Zadeklarowali oni zatrudnienie ponad 400 osób na blisko 60 obiektach i zespołach obiektów.
Wojewódzkie instytucje kultury zatrudniły w 2005 roku 96 osób bezrobotnych, z których po zakończeniu programu zatrudnionych zostało na umowę o pracę 6 osób.
"Konserwatorzy" pracowali w ramach programu przy obiektach i zespołach obiektów zabytkowych, wykonując m.in. prace o charakterze:
- porządkowanie terenu i obiektów
- proste prace budowlane i remontowe
- dozorowanie i udostępnianie obiektów dziedzictwa kulturowego
- pomoc przy organizacji imprez i wydarzeń kulturalnych
- praca w archiwum.
Zauważono wiele pozytywnych efektów społecznych programu związanych nie tylko z podniesieniem kwalifikacji zawodowych i powrotem bezrobotnych na rynek pracy. Wzrosło zainteresowanie bezrobotnych sprawami kultury i środowiska lokalnego.
