Skanseny to nie tylko jeden ze znaków rozpoznawczych Małopolski, ale też świadectwo bogatego dziedzictwa kulturowego naszego regionu. To właśnie w Małopolsce turyści mogą znaleźć jedno z największych w Polsce skupisk tego typu obiektów, a zainteresowanie zwiedzaniem muzeów na wolnym powietrzu jest coraz większe – także wśród zagranicznych turystów. Dlatego tak ważne jest zapewnienie w nich nie tylko odpowiednich warunków zwiedzania i bezpieczeństwa odwiedzających, ale też chociażby interesujących wystaw
– podkreśla Leszek Zegzda, odpowiedzialny w zarządzie województwa m.in. za dziedzictwo kulturowe. Przypomina również, że "Skansenova" to pierwszy realizowany na tak dużą skalę i tak kompleksowy projekt konserwacji zabytków drewnianych w naszym regionie.
Efekty prac remontowych rozpoczętych w wakacje – na które wydano do tej pory ponad 1,5 mln zł – widać już w dziewięciu skansenach objętych projektem. To jednak dopiero początek – w sumie działania prowadzone będą w aż 104 zabytkowych obiektach, z czego kilkadziesiąt z nich zostanie dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Zabytkowe budynki będą też lepiej spełniać wymagania rodziców podróżujących z dziećmi, chociażby poprzez jeszcze bogatszą ofertę zajęć edukacyjnych. Gruntowne zmiany czekają też 10 wystaw stałych, dzięki którym wszyscy odwiedzający będą mogli jeszcze lepiej poznać dziedzictwo naszego regionu.
A jakie działania są prowadzone już teraz w ramach projektu "Skansenova"? W Sidzinie rozpoczęto wymianę dachu w chałupie wójta Maja i Anny Kozioł, a gruntowny remont przejdzie chałupa Banasika. Z kolei w zubrzyckim skansenie są odbudowywane budynki zagrody Pawlaczek z Jabłonki, gdzie w przyszłości będzie znajdować się nowoczesna – choć odnosząca się do tradycji i specyfika miejsca – wystawa. Prace konserwatorskie są prowadzone też w czterech zabytkowych obiektach skansenu w Dobczycach.
W niedługim czasie zmiany czekają też siedem obiektów Sądeckiego Partu Etnograficznego, w tym m.in. zabytkowy kościół ewangelicki, gdzie oprócz impregnacji powierzchni drewnianych i dachu, zostaną odestaurowane też chociażby polichromie sufitowe. Gruntowną renowację przejdzie też m.in. stodoła z Wojnarowej, chałupa i stajnia z Mszalnicy oraz chałupa i stodoła z Niecwi, w których zostaną wymienione słomiane dachy. Oprócz Sądecczyzny, nowe oblicze zyskają też zabytkowe budynki znajdujące się na ziemi gorlickiej – w obiektach Skansenu Wsi Pogórzańskiej w Szymbarku zostaną wymienione m.in. klepiska oraz dachy, a zagroda Maziarskiej w Łosiu zyska nowy zabytkowy obiekt z wystawą i pomieszczeniami przystosowanymi do prowadzenia zajęć. Jeszcze piękniejsza będzie też słynna zagroda Felicji Curyłowej w Zalipiu, gdzie zostaną odrestaurowane m.in. budynek mieszkalny, obora, stodoła i studnia, a na jej teren zostanie przeniesiona zabytkowa chata Stefanii Łączyńskiej. Gruntowny remont przejdzie też urokliwy dwór w Dołędze wraz ze znajdującym się nieopodal spichlerzem.
Z kolei w Małopolsce Zachodniej – w skansenie w Wygiełzowie – zostaną wymienione dachy wielu zabytkowych budynków, w tym m.in. chałupy z Podolsza, domu z Chrzanowa czy dzwonnicy z Nowej Góry. Prace konserwatorskie będa prowadzone też w zabytkowym, XVII-wiecznym kościele z Ryczowa, który jest najcenniejszym zabytkiem drewnianym na terenie tamtejszego skansenu. Kościół zostanie też wyposażony w nowoczesny, automatyczny system gaśniczy.
***
Przypomnijmy, że projekt realizowany jest dzięki dofinansowaniu z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014–2020, które wynosi ponad 9,1 mln zł. Pozostałą kwotę – czyli prawie 4,5 mln zł – pokrywają środki województwa, małopolskich instytucji kultury oraz poszczególnych gmin.
