Przejdź do informacji o dostępności Przejdź do strony głównej Przeskocz do menu Przeskocz za menu Przeskocz do głównej treści Przejdź do mapy strony

Otwarcie kościoła pw. Matki Bożej Śnieżnej w Muzeum - Orawskim Parku Etnograficznym w Zubrzycy Górnej

Kultura
18 maja 2009
Muzeum - Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej jest od 1 stycznia 2006 roku instytucją kultury Województwa Małopolskiego. Otwarty 18 maja 2009 roku kościół pw. Matki Bożej Śnieżnej został przeniesiony do Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej z Tokarni k/Jordanowa w 2007 roku i odbudowany w  roku 2008. Wraz z kościołem przeniesiono barokowy, XVIII-wieczny ołtarz główny, ołtarze boczne posiadające cechy ludowego baroku, barokową ambonę, ławkę kolatorską oraz 14 oleodruków Drogi Krzyżowej.

Nowootwarty zabytkowy kościół stanowi jeden z kluczowych elementów realizowanego przez Muzeum od 2006 roku zadania inwestycyjnego Rozwój Orawskiego Parku Etnograficznego w Zubrzycy Górnej. Muzeum jest inicjatorem tego projektu oraz inwestorem. Złożyło wniosek do MRPO w ramach 3. osi priorytetowej Turystyka i przemysł kulturowy, Działanie 3.2 Rozwój produktu dziedzictwa kulturowego, Schemat A Dziedzictwo kulturowe i rewaloryzacja układów przestrzennych.

Szacowany całkowity koszt zadania wynosi 12,6 mln. zł. Wnioskowana kwota dotacji z Unii Europejskiej - 7,2 mln zł. Wymagany wkład własny w wysokości 5,4 mln zł przewidziano do sfinansowania ze środków Województwa Małopolskiego.

Wychodząc z odległej przeszłości historycznej i obrazu polskiej Orawy sprzed kilkudziesięciu lat organizatorzy Muzeum dążą do przedstawienia na terenie orawskiego skansenu całokształtu kultury tego regionu. Ochrona dziedzictwa kulturowego w Muzeum i tworzenie nowej, atrakcyjnej turystycznie oferty wymaga odpowiedniej infrastruktury oraz odtworzenia w ramach ekspozycji skansenowskiej kolejnych obiektów charakterystycznych dla Orawy.

Zakres projektu obejmuje między innymi:

  • - rekonstrukcję zabytkowej remizy z Harkabuza wraz z instalacją sygnalizacji pożaru i włamania oraz z monitoringiem,
  • - budowę amfiteatru oraz kompleksu rekreacyjno-zabawowego dla dzieci,
  • - odbudowę zabudowań plebańskich z ich adaptacją na przestrzenie ekspozycyjno - wystawiennicze,
  • - budowę infrastruktury komunikacyjnej (m.in. stworzenie tras zwiedzania Parku).

Zrealizowany projekt pozwoli stworzyć kompleksową i innowacyjną, głównie ze względu na formy pokazania regionalnego dziedzictwa kulturowego, ofertę dla różnego typu odbiorców. Bezpośrednim efektem będzie poprawa warunków ochrony i promocji dziedzictwa kulturowego oraz rozwoju turystyki kulturowej w wymiarze regionalnym oraz stworzenie nowych, trwałych miejsc pracy i wzrost dochodów dla lokalnej społeczności. Przewiduje się, że liczba osób korzystających z oferty Muzeum wzrośnie z ponad 33.000 osób do ponad 41.000 osób.

Historia kościoła z Tokarni pw. Matki Bożej Śnieżnej

Drewniana  dworska kaplica w Tokarni zbudowana została ok. 1570 roku. Jej fundatorem był Wawrzyniec Spytko Jordan lub jego żony Anna z Sieniawskich. Najstarszy, zachowany opis kościoła pochodzący z 1643 roku określa ją jako „jednoprzestrzenną budowlę z dobudowaną zakrystią". Prawdopodobnie fragmenty tej pierwotnej budowli zachowały się do dziś, choć część badaczy datuje najstarsze części obecnego kościoła na pierwszą połowę XVIII w.

W latach 1806 - 1807 kaplica została gruntownie odnowiona (przebudowana). Do południowej ściany dobudowano kruchtę.

W 1877 roku do kaplicy (dzisiejszego prezbiterium) dobudowano nawę.

W latach 1964-1968 miał miejsce gruntowny remont, w czasie którego do zachodniej ściany nawy dobudowano obszerny przedsionek, podniesiono fundamenty, podyższono zrąb dodając od spodu trzy warstwy płazów. Przy tej okazji odłączono zakrystię i kruchtę ze względu na konieczność wymiany prawie wszystkich elementów tych przybudówek, a następnie zrobiono z nich kapliczki, w których umieszczono pamiątki polskiej martyrologii z okresu okupacji niemieckiej. Zakrystię i kruchtę odbudowano z nowych materiałów zachowując ich formę. Od wschodu dobudowano otwartą kaplicę, w której umieszczono rzeźbę Chrystusa Ukrzyżowanego wykonaną przez Józefa Wronę. We wnętrzu przebudowano chór muzyczny, a na deskowaniu pozornym sklepień dodano ozdobne olistwowanie. Wszystkie prace prowadzono przy aprobacie Wojewódzkiego Konserwatora zabytków dr Hanny Pieńkowskiej, według projektu i pod nadzorem autorskim architekta Janusza Smólskiego.

W 1969 roku naprzeciw dobudowanego przedsionka postawiono wolnostojącą, drewnianą dzwonnicę, wzorowaną na dzwonnicy ze Spytkowic.

W 2006 roku, po wystawieniu nowej świątyni, zaprzestano odprawiania nabożeństw w starym, drewnianym kościółku.

W 2007 roku decyzją kurii kościół przekazano do skansenu w Zubrzycy Górnej. Kościół został zinwentaryzowany, wykonano projekt rozbiórki oraz projekt budowlany, po czym został on rozebrany przewieziony do skansenu i zeskładowany. Odbudowano go w 2008 roku, sytuując jako kościół orientowany (prezbiterium zwrócone na wschód). 

Jest to kościół drewniany składający się z przedsionka, nawy i wielobocznie zamkniętego prezbiterium. Do prezbiterium od strony północnej przybudowana jest zakrystia, a od strony południowej kruchta. Od strony wschodniej otwarta kaplica z zadaszeniem. Po przeniesieniu na teren skansenu kościół posadowiono na fundamencie betonowym, zbrojonym, wylanym do poziomu terenu, na nim położono podmurówkę z kamienia łamanego łupanego na zaprawie wapienno - cementowej. Ściany konstrukcji zrębowej, z belek o przekroju prostokątnym, układane na styk, tworzące jednostronnie gładkie lico od środka, poszczególne belki wzmocnione pionowymi tyblami. Z zewnątrz szalowane pionowo ustawionymi deskami, styki desek przykryte szerokimi listwami. Nad podmurówką fartuch gontowy. Poszczególne części kościoła nakryte są dachami dwuspadowymi, trójspadowymi i wielopołaciowymi (prezbiterium - dach wielopołaciowy, nawa - dach dwuspadowy, przedsionek i kruchta - dwuspadowy z przyczółkiem, zakrystia - dach trójspadowy), kryty gontami. Na szczycie prezbiterium wieżyczka na sygnaturkę na rzucie sześcioboku z otwartą latarnią, nad nią makowiczka zwieńczona żelaznym krzyżem. We wnętrzu kościoła w zakrystii, kruchcie oraz nad nawą i prezbiterium pozorne sklepienie z wąskich desek przytwierdzonych do krążyn przymocowanych do konstrukcji dachu, w bocznych częściach nawy płaskie zaskrzynienia z desek, nad przedsionkiem płaska powała drewniana. Pomiędzy pozornymi sklepieniami prezbiterium i nawy wysoka belka tęczowa i łuk tęczowy. W przedsionku, nawie oraz prezbiterium posadzka z płyt kamiennych z piaskowca, w zakrystii i kruchcie podłoga z desek. W zachodniej ścianie nawy chór muzyczny posiadający bogato zdobioną balustradę, wsparty na dwóch drewnianych filarach. Na chórze znajdują się niewielkie barokowe organy. Wejście do kościoła poprzez przedsionek dwuskrzydłowymi drzwiami od strony zachodniej oraz jednoskrzydłowymi, przez kruchtę od strony południowej i zakrystię od strony zachodniej. Na drzwiach wejściowych do kruchty jest wycięta data 1807 rok.  

Galeria zdjęć

Tagi: WYDARZENIA