- Ostatnie lata naszego funkcjonowania na pograniczu polsko-słowackim, szczególnie w kontekście perspektywy finansowej 2007-2013, zaowocowały wieloma dobrymi, pożytecznymi projektami, realizowanymi po dwóch stronach pewnego przekazu kulturowego - po stronie słowackiej i po stronie polskiej – mówił członek Zarządu Leszek Zegzda. – Wystarczy tylko spojrzeć, ile ciekawych rzeczy powstało w ramach współpracy instytucji kultury. (…) To są naprawdę dobre owoce naszej współpracy w ostatnich latach. Dziś dokonujemy podsumowania, ale tak naprawdę chodzi nam o jeszcze lepszą kontynuację w latach 2014-2020 – dodał.
Przedstawiciel samorządu regionalnego wyraził też przekonanie, że atrakcyjność całego pogranicza polsko-słowackiego znacząco wzrośnie, jeśli działania na rzecz promocji efektów będą podejmowane wspólnie, a jedyną szansą dalszego rozwoju w przestrzeni kulturowej jest kontynuacja współpracy transgranicznej polsko-słowackiej.
Tomasz Krzaczyński z Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego podkreślał, że obszarem, który może zostać objęty dofinansowaniem jest różnorodność kulturowa, przejawiająca się m.in. w blisko 11,5 tys. obiektów dziedzictwa kulturowego, wytworzonych przez Polaków, Słowaków, a także Rusinów, Żydów, Niemców, Wołochów czy Ormian.
W ramach dotychczasowych prac 14 instytucji przedstawiło 25 fiszek projektowych na kwotę prawie 10 min euro. Rekomendację uzyskały cztery projekty flagowe: Barwy pogranicza Polsko – Słowackiego (opracowany przez Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu), Karpacka Mapa Przygody (MCK „Sokół” w Nowym Sączu - Instytut Europa Karpat), Karpacki Szlak Architektury Drewnianej (Małopolska Organizacja Turystyczna) oraz Polsko-Słowacki Ośrodek Dokumentacji Kultury Rusinów Karpackich (Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach). Tomasz Krzaczyński przypomniał także, że w ramach pierwszej osi Programu pn.: „Ochrona i rozwój dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego obszaru pogranicza”, gdzie mogą aplikować instytucje kultury, okres realizacji projektów nie może przekroczyć 24 miesięcy, minimalna wartość dofinansowania z EFRR to 200 tys. euro, a maksymalny poziom dofinansowania to 85% wydatków kwalifikowanych.
Na potencjał drewnianego dziedzictwa Karpat zwracał uwagę Paweł Mierniczak z Małopolskiej Organizacji Turystycznej. Projekt flagowy, zgłoszony do Programu Współpracy Transgranicznej INTERREG V-A Polska – Słowacja, zakłada stworzenie Karpackiego Szlaku Architektury Drewnianej na bazie drewnianych obiektów UNESCO w Polsce i na Słowacji. W przyszłości planowane jest rozszerzenie Szlaku o tereny Ukrainy i Rumunii. W efekcie powstanie produkt turystyczny, który obejmie wszystkie obiekty architektury drewnianej z obszaru Karpat wpisane na listę UNESCO (obecnie na liście znajduje się 39 miejsc, w tym: 14 w Polsce, 9 na Słowacji i po 8 na Ukrainie i w Rumunii).
Projekt „Polsko-Słowacki Ośrodek Dokumentacji Kultury Rusinów Karpackich” przedstawiła Magdalena Zalesko z Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie warunków do zachowania, badania i upowszechniania kultury Rusinów Karpackich na terenie polsko-słowackiego pogranicza poprzez budowę dwóch ośrodków zachowawczo - badawczych.
W partnerskich, tematycznych grupach warsztatowych (Opieka i ochrona dziedzictwa kulturowego, Rozwój Kultury na pograniczu polsko – słowackim, Kreacja w kulturze) uczestnicy seminarium opracowywali schemat działań współpracy polsko - słowackiej. Efekty prac, w postaci tzw. fiszek projektowych, zostaną poddane dalszym modyfikacjom, tak aby zwiększyć szanse na dofinansowanie projektów ze środków unijnych w Programie Współpracy Transgranicznej INTERREG V-A Polska – Słowacja (obszar wsparcia: Ochrona, wzmocnienie i rozwój środowiska naturalnego i kulturowego).
Po części roboczej spotkania, organizatorzy zaprosili na pokaz eksponatów dziedzictwa kulturowego, wybranych ze zbiorów Izby Regionalnej w Tyliczu. Prezentowane obiekty zostały odrestaurowane przy wsparciu samorządu województwa małopolskiego.
Seminarium warsztatowe, stanowiące element projektu „Kontakt - przenikanie. Pogranicze bez granic - sieciowe współdziałanie instytucji i organizacji w obszarze Kultury”, zostało zorganizowane w ramach współpracy międzyregionalnej Województwa Małopolskiego z Samorządowym Krajem Preszowskim i Samorządowym Krajem Żylińskim.
(Agenda UMWM w Nowym Sączu)
