Przejdź do informacji o dostępności Przejdź do strony głównej Przeskocz do menu Przeskocz za menu Przeskocz do głównej treści Przejdź do mapy strony

KTO TO WIE(Ś)?– dwie wystawy plenerowe

Kultura
13 września 2018
fot. MEK
Krakowianki i pachołek z orszaku lajkonika projektu Zofii Stryjeńskiej. Figurki wykonane w latach 1919–20 w Warsztatach Krakowskich, malowane przez dzieci wg własnych pomysłów pod kierunkiem Jerzego Warchałowskiego.
21 września 2018 - 23 września 2018
Kraków, Nowy Sącz
To propozycja spojrzenia na polską wieś i jej dziedzictwo na nowo i bez uprzedzeń. Wystawy równolegle pojawią się na placu Wolnica w Krakowie (piątek 21 września) oraz w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu (niedziela 23 września). Obie do obejrzenia do środy 31 października.

Najszybciej rozwijający się obszar w Polsce? Sielska kraina wolna od cywilizacyjnych problemów? Ostoja przyrody? Zyskowna fabryka produktów rolnych? Miejsce wypoczynku od miejskiego zgiełku? Miejsce wytężonej pracy – siedem dni w tygodniu, od świtu do zmierzchu? Źródło kompleksów? Powód do dumy? Dom? Czym dla ciebie jest wieś? 

Dwie plenerowe wystawy przygotowane przez Muzeum Etnograficzne w Krakowie to propozycja spojrzenia na polską wieś i jej (nasze wspólne?) dziedzictwo na nowo, bez uprzedzeń. Wpisują się w przedsięwzięcie Województwa Małopolskiego pn. „Niezwykła Małopolska Wieś”, realizowane od dwóch lat w formie konkursu. Konkurs zwraca uwagę na wspólną wartość, jaką stanowi krajobraz, oraz na mądre zagospodarowanie przestrzeni publicznej. Wystawy „Kto to wie(ś)?” rozwijają te właśnie idee. Pierwsza z wystaw  wnika w stałą ekspozycję Sądeckiego Parku Etnograficznego, druga wypełnia plac Wolnica w Krakowie. Obydwie wywiedzione są ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Krakowie, w duchu praktykowanego przez Muzeum współdziałania z artystami i rzemieślnikami. Dawne świadectwa życia ludzi traktowane są tu jako inspiracja do myślenia o współczesności i zmiany świata wokół siebie.

Nowy Sącz
Na własną rękę i na własną miarę
Wystawa wpisana w pejzaż sądeckiego skansenu to opowieść o ważnych składnikach wiejskiego świata – takiego, jaki możemy poznać dzięki etnograficznej kolekcji. Sześć artystycznych instalacji w otoczeniu drewnianych zagród i chat prowokuje do spotkania z dziedzictwem wsi w nowy sposób – osobiście, na własną rękę.

Instalacja „Gromada” z fotografiami dawnych mieszkańców dzisiejszej Małopolski (przedstawicielami różnych grup etnicznych i religijnych) przypomina o bliskim i współzależnym bytowaniu, na którym opierało się wiejskie poczucie wspólnoty – niewolne od kryzysów i napięć. Instalacje „Tworzywo”, „Rzeczy”, „Zręczność” i „Patent” zbudowane są z artystycznie przetworzonych rzemieślniczych metod i wiejskich narzędzi – dowodów pomysłowości naszych babć i dziadków, którzy urządzali swój świat z lokalnych tworzyw, przy pomocy sprytnych wynalazków i przekazywanych z pokolenia na pokolenie umiejętności. Zaś „Figura”, autorska interpretacja twórczości Karola Wójciaka-Heródka z Lipnicy Wielkiej, przenosi w sferę znaków i wartości, przywołuje ich moc. Czy my, mieszkańcy dzisiejszych miast i wsi, mamy szansę znaleźć tu coś swojego?

Informacje praktyczne
Nowy Sącz
KTO TO WIE(Ś)? na własną rękę / na własną miarę
Sądecki Park Etnograficzny (oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu)
ul. B. Wieniawy-Długoszowskiego 83B
czas trwania: 23 września–31 października 2018

W dniach 23–30 września 2018 w Miasteczku Galicyjskim przy ul. Lwowskiej 226 w Nowym Sączu trwa wystawa fotograficzna towarzysząca finałowi konkursu „Niezwykła Małopolska Wieś”. Autorem zdjęć jest Michał Łuczak. Fotograf odwiedził społeczności lokalne, uhonorowane w tymże konkursie. Powstała w ten sposób panorama 100 obrazów z 35 małopolskich miejscowości. Opowieść o przyrodzie i  krajobrazie, a także o ludziach, ich pracy i pasjach.


Kraków
Gra z tradycją i wyobraźnią

Wystawa na krakowskim placu Wolnica nawiązuje do działalności stowarzyszenia Warsztaty Krakowskie (1913–26). Artyści-projektanci zrzeszeni w tej organizacji łączyli fascynację kulturą tradycyjną z szacunkiem dla rzemiosła i wiarą, że każdy człowiek nosi w sobie poczucie piękna. Nie próbowali kopiować folkloru, ale przetwarzali według własnych upodobań wywiedzione z niego motywy, formy, pomysły technicznych rozwiązań. Projektowali i wytwarzali przedmioty użyteczne i piękne.

W kolekcji Muzeum Etnograficznego w Krakowie znajduje się jedyny w Polsce zbiór zabawek z Warsztatów Krakowskich. To przede wszystkim maleńkie, fantastycznie kolorowe figurki ptaków (gęsi, czaple, pawie, indyki, dzięcioły) oraz z wyczuciem zdobione laleczki toczone z drewna. Można rozpoznać wśród nich postaci widywane w tamtych czasach na ulicach Krakowa: dziewczęta i chłopców w krakowskich strojach, tutejsze przekupki, tradycyjnie ubranych Żydów, ale także bohaterów krakowskich legend, m.in. lajkonika i pana Twardowskiego. Jest też smok zaprojektowany przez Zofię Stryjeńską. Wije się jak żywy dzięki temu, że fragmenty jego tułowia i ogona przyklejono do płóciennego paska. Prosty patent? Ale ile sprawia frajdy!

Warsztaty słynęły z tego, że do zdobienia zabawek, batikowych tkanin i zdobionych batikiem przedmiotów z drewna zatrudniały dzieci i młodzież. Zakładano, że kluczem do uzyskania wyjątkowych, niepowtarzalnych ornamentów jest… brak wykształcenia plastycznego, nieskrępowana edukacją wyobraźnia. Wśród adeptek Warsztatów szczególnie wyróżniały się siostry Kogutówny – Józefa i Zofia. Także ich prace stały się punktem wyjścia do czasowej aranżacji placu Wolnica.

Pomysł przeobrażenia miejskiego placu (znajdującego się w centrum, a jednak mającego w życiu miasta znaczenie nieco peryferyjne) wprost czerpie z dorobku Warsztatów i podejmuje ich twórczy eksperyment. Nie ukrywa fascynacji wiejską kulturą tradycyjną, a jednak swoją moc czerpie nie tyle z kanonu, co z jego autorskiej interpretacji i z wyobraźni. Można się tu przechadzać, można przysiąść, pobawić się – swobodnie spędzić czas i poszukać czegoś dla siebie.

Niemal pusty do niedawna plac zamieszkują teraz zainspirowane maleńkimi laleczkami, toczone z drewna figury. Ożywiają go kolory i wzory zaczerpnięte z rysunków powstałych w pracowniach Warsztatów. Na instalacjach pojawiają się także wizerunki dawnych bywalców placu – przestrzeni, w której przed II wojną światową toczyła się handlowa, a przy okazji kulturowa wymiana (nazwa Wolnica pochodzi od forum liberum, czyli prawa wolnego handlu, które umożliwiało kupcom raz w tygodniu sprzedawanie mięsa poza jatkami). To miejsce, gdzie spotykali się sąsiedzi z dzielnicy Kazimierz, przyjezdni i miejscowi rzemieślnicy, mieszkańcy podkrakowskich wsi sprzedający warzywa, gęsi, sery. Czy możliwe, by nie podpatrywali siebie nawzajem?

Wystawa jest propozycją zagospodarowania publicznej, wspólnej przestrzeni treścią, w której miejskość i wiejskość przenikają się. Nie jest to przecież zjawiskiem wyjątkowym, ale zwyczajnym i powszechnym, tyle że nie zawsze dostrzeganym i docenianym. A przecież niezwykle twórczym.

Informacje praktyczne
Kraków
KTO TO WIE(Ś)? gra z tradycją / gra z wyobraźnią
pl. Wolnica
czas trwania: 21 września–31 października 2018

W czasie trwania wystawy na placu Wolnica oryginalne przedmioty z Warsztatów Krakowskich można oglądać na ekspozycji w Muzeum Etnograficznym w Krakowie, w Ratuszu na pl. Wolnica 1 (wstęp wolny).

_______________________________________

Autorem aranżacji i instalacji na placu Wolnica i w Sądeckim Parku Etnograficznym jest Olaf Cirut, malarz, projektant, absolwent Wydziału Malarstwa krakowskiej ASP. W latach 2001–10 współzałożyciel i dyrektor artystyczny „Czasopisma o kulturze wizualnej –grafia”. Od 2002 związany ze Stowarzyszeniem Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie. Twórca luminescencyjnego muralu w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku, muralu z farbami przy rondzie Mogilskim w Krakowie, muralu ARE YOU READY w Krakowie, muralu Pole Dance w ramach wystawy transgrafia oraz kilkudziesięciu innych wielkoformatowych realizacji malarskich. Współpracownik Muzeum Etnograficznego w Krakowie. Projektant wystaw: „Od-nowa” w ramach ekspozycji stałej MEK, „Rzecz małopolska – park doświadczeń kulturowych” (Kraków, Tarnów, Bruksela, Warszawa), „Polski etnodizajn w Paryżu” (Paryż), „Nieposkromiona potrzeba frajdy” w ramach Międzynarodowego Biennale Designu w Saint-Étienne oraz „Izba przyjęć rzeczy biednych. Re_KOLEKCJE z Kantora” w MEK. Autor koncepcji artystycznej Skweru Konika Zwierzynieckiego w Krakowie, Dzikich Plant, tj. niekonwencjonalnego placu zabaw na krakowskich Plantach, oraz placu zabaw w parku Decjusza w Krakowie.

 

 

Galeria zdjęć