Dzisiaj, w tym szczególnym miejscu, dziękujemy polskim pilotom i żołnierzom walczącym podczas II Wojny Światowej. Heksagon czekał blisko 80 lat na odbudowę, wiemy jak bardzo jest potrzebny, ponieważ chcemy edukować młode pokolenie, również tutaj po sąsiedzku - w Małopolskim Centrum Nauki Cogiteon. Jasno pokazujemy, że edukacja historyczna jest bardzo ważna dla Samorządu Województwa Małopolskiego. Bardzo dziękuję dyrektorowi muzeum i jego pracownikom, ale też pracownikom urzędu marszałkowskiego, bo dzięki synergii realizujemy wiele odważnych inwestycji. Pokazaliście Państwo, że współpraca przynosi znakomite rezultaty, ale też wspólne działanie administracji rządowej i samorządowej. Dziękuję ówczesnemu wojewodzie Łukaszowi Kmicie, który zabiegał o środki rządowe oraz ówczesnemu marszałkowi Witoldowi Kozłowskiemu za decyzje o realizacji tej inwestycji. Jasno pokazujemy, że to dobre wspólne decyzje całego Samorządu Województwa Małopolskiego: Zarządu Województwa Małopolskiego i wszystkich radnych województwa. Teraz Heksagon będzie miejscem, gdzie edukacja historyczna będzie realizowana na najwyższym poziomie. Życzę Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie dużo odwiedzających oraz abyście zawsze, jak lotnicy, startowali pod wiatr
- podkreślił marszałek Łukasz Smółka.
Odbudowany hangar to obecnie największa przestrzeń wystawiennicza Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Wraz z antresolą posiada powierzchnię ponad 3 tys. m2 i posłuży do udostępnienia zwiedzającym blisko 40 unikatowych statków powietrznych, w tym szybowców. Powstał na miejscu dawnego Hangaru nr 5 należącego do 2. Pułku Lotniczego, który użytkowały eskadry grupy myśliwskiej: 121. i 123.
Otwieramy kolejny rozdział projektu, który w sposób wyjątkowy wzbogaci ofertę małopolskich instytucji kultury. To zrekonstruowany Hangar nr 5 – jeden z legendarnych obiektów tego typu, będący w okresie międzywojennym chlubą rodzimej inżynierii, wzornictwa i architektury. Wkrótce stanie się on punktem wyjścia do stworzenia całkiem nowej muzealnej przestrzeni. Wnętrza hangaru mają bowiem wypełnić niezwykłe eksponaty oraz związana z nimi nowoczesna ekspozycja na temat lotnictwa cywilnego. Historyczny hangar będzie więc służył muzeum, jako kolejne wyjątkowe miejsce do prowadzenia swojej misji edukacyjno-kulturalnej
- powiedziała Iwona Gibas z zarządu województwa.
Historia Hangaru nr 5
Pierwotny Hangar nr 5 znajdował się w obrębie Zachodniej Grupy Hangarowej. Został zaprojektowany przez Górnośląskie Towarzystwo Przemysłowe, jako jednonawowa konstrukcja stalowej o wymiarach 55 m x 56 m. Jego projektantem był inż. Bronisław Kowalski, a kierownikiem budowy i autorem projektów wykonawczych prof. inż. Izydor Stella – Sawicki. Natomiast zautomatyzowane stalowe wrota hangaru zaprojektował inż. Ignacy Brach. Obiekt został oddany do użytku w 1929 roku i był zaliczany do grona największych oraz najnowocześniejszych budowli tego typu na świecie. Stał się jednym z symboli krakowskiego lotniska 2. Pułku Lotniczego.
W styczniu 1945 roku wycofujący się Niemcy zniszczyli infrastrukturę lotniska, wysadzając hangary w powietrze. Po wojnie odbudowano dwa obiekty, w tym Hangar Główny Muzeum. W Zachodniej Grupie Hangarowej zachowały się jedynie relikty budynków m.in. ściana zachodnia Hangaru nr 5 – stanowiąca obecnie spójny element nowego hangaru.
Heksagon. Budowa hangaru dla Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie
20 kwietnia 2023 roku Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie podpisało umowę na realizację inwestycji pn. „Heksagon – budowa hangaru dla Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie”. Generalnym wykonawcą inwestycji wyłonionym w drodze przetargu zostało Przedsiębiorstwem Budowlano-Produkcyjnym Łęgprzem Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie.
Etap przygotowawczy budowy rozpoczął się od prac archeologicznych polegających na ręcznym odczyszczeniu i udokumentowaniu fotograficznym pozostałości historycznego Hangaru nr 5. W ramach tych działań wzdłuż południowej ściany hangaru odkryto pozostałości poniemieckiej przybudówki, która nie była wcześniej zinwentaryzowana. W 2023 roku uroczyście wmurowano kamień węgielny i rozpoczęły się właściwe prace budowlane, które zakończyły się po 16 miesiącach. 30 sierpnia 2024 roku nastąpił odbiór nowego hangaru.
Nowy hangar w liczbach:
- 3260 m2 – powierzchnia wystawiennicza nowego hangaru.
- 1300 kubików – tyle betonu zostało wylane w ramach całej inwestycji.
- 498 dni – tyle trwała budowa nowego hangaru, w której udział wzięło łącznie 150 pracowników.
- 232 tony – tyle waży stalowa konstrukcja nośna hangaru a dodatkowe 53 tony zbrojenia zostały wbudowane w konstrukcjach żelbetowych.
- 56,4 m - rozpiętość łukowej kratownicy nad budynkiem wzorowanej na rozwiązaniu z historycznego Hangaru nr 5.
- 52,25 m – długość bramy hangaru wzorowanej na rozwiązaniu historycznym i otwieranej za pomocą systemu linowego, który był stosowany w zburzonym Hangarze nr 5. System został dostosowany do współczesnych realiów i możliwości technicznych - prowadzenie lin oraz silniki zostały ukryte.
„Z wiatrem i Pod wiatr lotnictwo cywilne” wystawa stała w nowym hangarze
Tematem planowanej wystawy jest lotnictwo cywilne, ze szczególnym uwzględnieniem sportowych sukcesów polskich lotników począwszy od lat 30. XX wieku. Na ekspozycji pojawi się ok. 40 obiektów wielkoskalowych: szybowców i samolotów. Wystawa uzupełniona będzie didaskaliami w postaci instalacji scenograficznych, obiektów i ekspozytorów edukacyjnych, tablic i opisów – również w formie interaktywnej. W projekcie znajduje się także szczególna atrakcja multimedialna: symulator lotu szybowcem oraz symulator lotu lotnią.
Układ oraz sposób eksponowania statków powietrznych będzie nawiązywał do tendencji ekspozycyjnych z lat 20. XX wieku. W wyniku tego zabiegu uwaga zwiedzających skoncentruje się na unikatowych, odrestaurowanych szybowcach. Otwarcie nowej wystawy stałej planowane jest pod koniec 2025 roku.
Wsparcie inwestycji
Łączny koszt budowy hangaru wyniósł 26 mln złotych, z czego ponad 22,1 mln zł to dofinansowanie z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych edycja II. Natomiast wkład własny i koszty obsługi procesu inwestycyjnego pochodziło z budżetu Województwa Małopolskiego. Obiekt zaprojektowały firmy Warsztat Form i Proarchivision.
