Oficjalne otwarcie nowego laboratorium odbyło się 30 stycznia 2024 r. z udziałem licznych przedstawicieli władz regionalnych i samorządowych, wśród nich byli m.in. wojewoda małopolski Krzysztof Klęczar, wicemarszałek Józef Gawron, burmistrzowie Żywca - Antoni Szlagor oraz Rabki-Zdrój - Leszek Świder, a także instytucji (m.in. Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, Polski Związek Narciarski, Polski Komitet Olimpijski) i biznesu, z którymi Politechnika będzie rozwijać współpracę opartą na bogatych możliwościach badawczych nowego nabytku WIL PK. Licznie reprezentowane były także władze Politechniki Krakowskiej, wydziałów, jednostek pozawydziałowych i administracji uczelni.
Nowatorska, autorsko zaprojektowana infrastruktura laboratorium pozwoli specjalistom Politechniki na prowadzenie badań z zakresu inżynierii wiatrowej, inżynierii śniegowej i inżynierii środowiska, dotyczących m.in. przewietrzania miast, transportu zanieczyszczeń, dynamicznego oddziaływania na smog, systemów wymiany i regeneracji powietrza. Laboratorium, którego sercem są imponujące tunele aerodynamiczne, posłuży też do analiz wpływów środowiskowych i klimatycznych - takich jak gwałtowny wiatr, nawalne deszcze czy obfity śnieg - na konstrukcje, budynki oraz bezpieczeństwo znajdujących się w nich ludzi.
W laboratorium będzie można także testować innowacyjne rozwiązania dla rynku materiałów i produktów budowalnych. Nowe centrum jest też gotowe do podejmowania niestandardowych wyzwań inżynierskich. Może służyć m.in. sportowcom czy służbom ratowniczym do treningu w zmiennych warunkach pogodowych. Współpracę z Laboratorium podjęły już firmy, samorządy i instytucje, m.in. polscy liderzy biznesu – firmy Fakro i Maspex oraz Polski Związek Narciarski.
Inwestycja strategiczna – dla Politechniki, Krakowa i Małopolski
– Laboratorium Aerodynamiki Środowiskowej to największa w ostatnich latach inwestycja Politechniki Krakowskiej - strategiczna dla rozwoju uczelni, naszych naukowców i studentów, ale też niezwykle ważna dla Krakowa, Małopolski i innych części kraju. Możliwości badawcze laboratorium wspomogą samorządy w trudnej walce o czyste powietrze dla mieszkańców miast i regionów – mówi prof. Andrzej Szarata, rektor Politechniki Krakowskiej.
Warte ponad 34 mln zł laboratorium nowe Politechniki Krakowskiej powstało przy wsparciu ze środków unijnych, pozyskanych przez uczelnię z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Dofinansowanie z UE to 17 460 966 zł, pozostałe środki na budowę pochodziły z budżetu Politechniki i Wydziału Inżynierii Lądowej PK (jego częścią jest nowa jednostka).
Nowo powstałe laboratorium to miejsce niezwykle nowoczesne i unikatowe, dające ogromne możliwości badawcze. Będzie z pewnością potężnym narzędziem w walce o czyste powietrze, nie tylko w Krakowie i Małopolsce, ale także w skali kraju. To doskonały przykład udanej, niezwykle innowacyjnej inwestycji, która z jednej strony pozwoli jeszcze lepiej wykorzystać potencjał krakowskiego środowiska akademickiego, z drugiej – przełoży się na projektowanie i wdrażanie konkretnych rozwiązań służących mieszkańcom
- mówi wicemarszałek Józef Gawron.
Otwarcie laboratorium wieńczy kilkadziesiąt lat doświadczeń badawczych ekspertów Politechniki z prof. Andrzejem Flagą na czele. Twórca polskiej szkoły inżynierii wiatrowej, aerodynamiki budowli i inżynierii śniegowej blisko 25 lat temu stworzył na krakowskiej politechnice Laboratorium Inżynierii Wiatrowej z tunelem aerodynamicznym. Jego parametry wystarczały jednak głównie do badań modelowych. – Z rosnących wyzwań naukowych, ale też coraz większych potrzeb płynących ze środowiska samorządów i świata gospodarki, narodził się pomysł budowy nowego centrum badawczego, o nieporównywalnie większych możliwościach, w tym takich, które pozwolą się nam zmierzyć z problematyką walki ze smogiem – mówi prof. Andrzej Flaga.
Pionierskie narzędzia, unikatowa aparatura
Laboratorium Aerodynamiki Środowiskowej powstało na terenie kampusu Politechniki w Czyżynach przy al. Jana Pawła II 37. To trzykondygnacyjny budynek (w tym 1 kondygnacja podziemna) o powierzchni 1 665 m2 i kubaturze 11 776 m3. Kluczowa infrastruktura LAŚ PK to dwa duże tunele aerodynamiczne o obiegu zamkniętym, każdy wyposażony w dwie przestrzenie pomiarowe i zróżnicowany system wentylatorów (o oryginalnej konstrukcji i geometrii, wibroizolowanych, z konfuzorami i dyfuzorami). W zasobach nowego laboratorium są też m.in. stoły obrotowe o oryginalnej konstrukcji, zautomatyzowane i wibroizolowane; układy kierownic o oryginalnej konstrukcji i geometrii z możliwością regulacji kąta obrotu kierownic wokół ich własnej osi; złożone, zautomatyzowane urządzenia do symulacji opadu deszczu, opadu mgły lub opadu rozdrobnionych kryształków lodu (szronu) w warunkach wiejącego wiatru; złożone, zautomatyzowane urządzenia do symulacji opadu sztucznego śniegu; zautomatyzowane urządzenie do pomiaru mocy i momentu obrotowego turbin wiatrowych o pionowej lub poziomej osi obrotu wirnika.
– Nowe laboratorium to nowoczesny, pięknie się prezentujący budynek z unikatową aparaturą badawczą autorsko zaprojektowaną przez naszych politechnicznych inżynierów, a zrealizowaną przez polskie firmy. Nikt inny na świecie nie dysponuje tak nowatorskimi i pionierskimi narzędziami badawczymi, jakie mamy teraz w Małopolsce – zaznacza rektor PK prof. Andrzej Szarata. – Nowa jednostka Politechniki oferuje szeroki zakres badań w obszarach, których waga dla nauki, ale przede wszystkim dla życia społecznego i gospodarczego, będzie stale rosła, bo dotyczą m.in. przewietrzania miast i walki o czyste powietrze, energetyki odnawialnej, zrównoważonego rozwoju oraz wpływów środowiskowych, wywoływanych m.in. zmianami klimatu – na ludzi, budynki i konstrukcje – dodaje.
Bogate możliwości badawcze – w walce o czyste powietrze
Agenda naukowo-badawcza nowego laboratorium obejmuje kilkadziesiąt usług badawczych, dotyczących m.in. kanałów przewietrzania miast. Wyniki badań i analiz prowadzonych w tym obszarze w LAŚ PK mogą dostarczyć planistom i projektantom wiedzy przydatnej do projektowania nowych osiedli lub modernizacji istniejących czy wznoszenia nowych budynków (zwłaszcza wysokich). Posłużą także jednostkom samorządów (miast, gmin, powiatów, województw) do tworzenia planów zagospodarowania przestrzennego i formułowania innych uwarunkowań formalno-przestrzennych dla rozwoju obszarów zurbanizowanych (m.in. tworzenia zapisów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego). Na podstawie wyników prowadzonych w LAŚ badań można będzie m.in. ocenić efektywność proponowanych rozwiązań, już na wczesnym etapie procesu decyzyjnego w wymiarze programowym, planistycznym i projektowym.
