Tradycja, która doprowadziła do ukształtowania się narodu. Symbol suwerenności i dumnej przeszłości. Dziedzictwo, do którego odwoływano się w walce o zjednoczenie państwa w XIII wieku i kolejnych stuleciach. Manifestacja niezależności. Polska korona. Warto poznać głosy historyków, którzy tłumaczą znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego na pierwszego króla Polski.
Polski król nie zgina karku
Chęć zachowania niezależności – to według prof. Andrzeja Nowaka klucz do zrozumienia postawy Bolesława Chrobrego. Chrobry rozumiał znaczenie suwerenności i niepodległości, dlatego „nie dał zgiąć sobie karku”. Koronacja była zwieńczeniem jego walki o zachowanie niezależności – polegającej przede wszystkim na obronie przed ekspansją i imperializmem Niemców. Polska w zamyśle Bolesława Chrobrego miała stać się równorzędnym podmiotem polityki międzynarodowej. Na uwagę zasługuje fakt, że koronacji Bolesława nie zakwestionował żaden władca – akt ten został uznany.
Znamienne, że rozdział swojego monumentalnego dzieła Dzieje Polski poświęcony Chrobremu prof. Nowak zatytułował: Ex Imperio libertas, to jest „wolność od imperium” lub „wolność przez (własne) imperium”. Za dziedzictwo Chrobrego można bowiem uznać wyniesienie na pierwszy plan sprawy suwerenności – celu, jakim jest zbudowanie silnego państwa gwarantującego zbiorową wolność, odpornego na imperialne zapędy sąsiadów. Bolesław Chrobry dał przykład swoim następcom – karku zginać nie należy! – mówił prof. Nowak w audycji „Historia żywa” w Polskim Radiu.
Pocztówka wydana w Krakowie między 1905 a 1910 r. nakładem Krajowego Związku Nauczania Ludności i Ogniska Nauczycieli. Na pocztówkach z wizerunkiem Chrobrego, wydawanych zarówno przed odzyskaniem niepodległości, jak i w okresie II RP, często zwracano uwagę na podboje dokonywane przez władcę – sukcesy, z których mogli być dumni PolacyŹródło: Biblioteka Narodowa
Dziedzictwo niezależności
Prof. Henryk Samsonowicz (1930–2021), wybitny mediewista, kawaler Orderu Orła Białego, zwracał uwagę na ponadczasowe znaczenie aktu koronacji. Tradycja korony Chrobrego była hasłem tych wszystkich, którzy w XIII wieku walczyli o zjednoczenie państwa polskiego. Koronacja Chrobrego utworzyła z Polaków naród, który miał się czym chwalić, był dumny ze swojej suwerenności i przeszłości historycznej – podkreślał profesor w audycji „Królowie i książęta polscy” w Polskim Radiu.
[...] Chrobry natomiast bronił koncepcji Ottona. [...] W 1025 roku był niezależnym królem.
Koronacja pierwszego króla Polski była wydarzeniem historycznym, które często przywoływano po odzyskaniu niepodległości przez Polskę. W 1924 roku Komitet Obchodu 900-lecia Koronacji Bolesława Chrobrego w Lublinie wydał okolicznościową pocztówkę. Na awersie znajduje się wizerunek Chrobrego autorstwa W. Nowiny-Przybylskiego i odręcznie napisane życzenia noworoczne składane na ręce ukochanej Babuni. Równie ciekawy jest jednak rewers. Spisano na nim następujące Przewodnie myśli testamentu Bolesława Chrobrego: obrona Polski przed Niemczyzną, oparcie jej o morze, wewnętrzna organizacja Państwa oraz wszczepianie kultury chrześcijańskiej w Polsce i szerzenie tej kultury na WschodzieŹródło: Biblioteka Narodowa
„Z woli Boga i w Jego imieniu”
Prof. Krzysztof Ożóg, historyk specjalizujący się w historii średniowiecznej Polski i Europy, w swoich publikacjach pisze o znaczeniu aktu namaszczenia, który towarzyszył koronacji. Jak podkreśla, w ten sposób sakralizowana została w pełni władza monarsza Bolesława Chrobrego, który jako pomazaniec Boży dzierżył władzę królewską nad swym ludem z woli Boga i w Jego imieniu nim rządził. Według profesora pierwsi Piastowie, poprzez zbudowanie ścisłej relacji z Rzymem, zagwarantowali włączenie Polski w europejską chrześcijańską rodzinę, udział w wielkim dorobku duchowym i kulturalnym cywilizacji łacińskiej.
Źródła:
Eliza Bojarska, audycja z cyklu „Królowie i książęta polscy”, goście: prof. Stanisław Trawkowski i prof. Henryk Samsonowicz, Polskie Radio, 16.08.1984 r., [dostęp: 23.10.2024 r.].
Andrzej Nowak, Dzieje Polski. Tom I do 1202. Skąd nasz ród, Kraków 2024.
Krzysztof Ożóg, 966. Chrzest Polski, Kraków 2016.
Krzysztof Ożóg, Korona i Krzyż. Czas Piastów i Jagiellonów. Kościół na straży polskiej wolności, Kraków 2012.
Agnieszka Stecka, audycja z cyklu „Mity polskie”, gość: prof. Marek Barański, Polskie Radio, 25.09.2002 r., [dostęp: 23.10.2024 r.].
Dorota Truszczak, audycja z cyklu „Historia żywa”, gość: prof. Andrzej Nowak, Polskie Radio, 9.04.2016 r., [dostęp: 23 października 2024 r.].