Przejdź do informacji o dostępności Przejdź do strony głównej Przeskocz do menu Przeskocz za menu Przeskocz do głównej treści Przejdź do mapy strony

Ciekawostki historyczne

Czy wiesz, że...

W Muzeum Książąt Czartoryskich – oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie można obejrzeć sarkofag wycięty i wyrzeźbiony w marmurze na wzór antycznej urny z prochami pierwszego Króla Polski. Sarkofag o wymiarach 35 x 35 x 35 cm powstał pomiędzy 1800 a 1815 rokiem. Dzieło zawiera historyczne nieścisłości, np. wizerunek Szczerbca nie przypomina zupełnie oryginalnego miecza. W środku sarkofagu znajduje się pojemnik wykonany z górskiego kryształu, oprawionego w złoconą miedź. Wewnątrz umieszczono fragmenty ludzkich kości. Pojemnik zaplombowano pieczęcią.

Sarkofag pochodzi ze Świątyni Sybilli w Puławach. Później był przechowywany w Klemensowie, a obecnie znajduje się w Muzeum Książąt Czartoryskich w KrakowieSarkofag pochodzi ze Świątyni Sybilli w Puławach. Później był przechowywany w Klemensowie, a obecnie znajduje się w Muzeum Książąt Czartoryskich w KrakowieŹródło: Muzeum Narodowe w Krakowie 

Czy wiesz, że...

Denary z czasów Bolesława Chrobrego bywały kopiowane i fałszowane? W Muzeum Narodowym w Krakowie znajdują się zarówno oryginalne monety pierwszego króla Polski, jak i falsyfikaty. Fałszowano m.in. denar Princes Polonie – jedną z najsłynniejszych monet w dziejach polskiego mennictwa. Napis na denarze uznaje się za najwcześniejszy przypadek użycia słowa Polska (Polonie).

Z lewej oryginalny denar datowany na lata 992–1025, z prawej – XX-wieczny falsyfikat. Z lewej oryginalny denar datowany na lata 992–1025, z prawej – XX-wieczny falsyfikat. Źródło: Muzeum Narodowe w Krakowie 

Czy wiesz, że...

W 1907 r. w warszawskim Wydawnictwie M. Arcta opublikowany został Atlas do dziejów Polski zawierający m.in. mapę „Polska za Bolesława Chrobrego r. 1025”? Mapa powstała w skali 1 : 7500000. Nie byłoby w tym nic szczególnego, gdyby nie jej autorstwo. Mapę obrazującą Polskę za pierwszego króla narysował... zabójca pierwszego prezydenta odrodzonej Polski. 16 grudnia 1922 r. Eligiusz Niewiadomski zastrzelił prezydenta Gabriela Narutowicza. Mordercę skazano na karę śmierci i rozstrzelano 31 stycznia 1923 r.

Polska za Bolesława Chrobrego r. 1025„Polska za Bolesława Chrobrego r. 1025”. Mapa opracowana przez Eligiusza Niewiadomskiego do jego Atlasu do dziejów Polski. Prezentowana mapa pochodzi z wydania z 1907 r. (Wydawnictwo M. Arct), jednak atlas ukazał się także w innych oficynach.Źródło: Biblioteka Narodowa 

Czy wiesz, że...

Karol Wojtyła był miłośnikiem serii Bolesław Chrobry autorstwa Antoniego Gołubiewa? Pisarz ten, zamieszkały w Krakowie nieopodal Wawelu, wydał czterotomową epopeję – powieść historyczną o życiu pierwszego króla Polski. Kolejne tomy ukazywały się w latach 1947–1974, tj. od momentu, gdy Karol Wojtyła był księdzem świeżo po wyświęceniu, aż po czasy Jego posługi kardynalskiej.

O swoim przywiązaniu do Bolesława Chrobrego Jan Paweł II mówił podczas pielgrzymki do Ojczyzny w Gnieźnie 3 czerwca 1979 roku: Rozczytywałem się w dziele Antoniego Gołubiewa o Bolesławie Chrobrym. I kiedy teraz staję tu, na tym błoniu, wyrasta mi przed oczyma duszy może ta piastowska puszcza, a może już właśnie błonie. A na tym błoniu jest św. Wojciech, przemawiający do naszych praojców. A może na tym błoniu Bolesław Chrobry, wykuwający granice naszej pierwotnej państwowości, Bolesław Chrobry jednoczy to pierwsze, piastowskie gniazdo Polaków ze Stolicą Świętą... Po tysiącach lat została wokół puszcza i jeziora, jak wtedy. I to błonie. Niech będzie błogosławiony Bóg, że możemy po tysiącleciu spotkać się tutaj znowu! Witam tę więź! Bogu dziękuję, że po tysiącu lat trwa niewzruszona!

Obchody Tysiąclecia Chrztu Polski w Krakowie – błogosławieństwo relikwią św. Jacka. Od lewej: abp Bolesław Kominek, abp Karol Wojtyła, kard. Stefan Wyszyński, abp Antoni BaraniakObchody Tysiąclecia Chrztu Polski w Krakowie – błogosławieństwo relikwią św. Jacka. Od lewej: abp Bolesław Kominek, abp Karol Wojtyła, kard. Stefan Wyszyński, abp Antoni BaraniakŹródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe 

Czy wiesz, że...

W 1925 roku w Polsce bardzo uroczyście obchodzono 900-lecie koronacji pierwszego króla Polski. W praktycznie każdej gazecie ukazywały się okolicznościowe artykuły na pierwszych stronach gazet, podkreślające wagę aktu koronacji i jego znaczenie dla dalszych losów Polski. Obchody były szczególnie istotne dla mieszkańców Pomorza. Podkreślano zasługi Bolesława Chrobrego dla zjednoczenia tego regionu z pozostałymi ziemiami polskimi. Jak pisał burmistrz miasta Świecia w odezwie do mieszkańców, pamięć tego wielkiego króla który zjednoczył wszystkie plemiona lechickie ma nam być bodźcem do wytrwania w tych zamiarach i zawsze nam przypominać, że nie ma Polski bez Pomorza, a Pomorza bez Polski.

Okładki wybranych gazet z 1925 r.Okładki wybranych gazet z 1925 r.Źródło: Biblioteka Narodowa 

Czy wiesz, że...

W zasobach Muzeum Narodowego w Krakowie znajduje się wiele wizerunków Bolesława Chrobrego. Żaden z nich nie zapisał się jednak w zbiorowej świadomości Polaków tak mocno, jak portret autorstwa Jana Matejki. Na niektórych dziełach Bolesław Chrobry jest sportretowany jako młody rycerz w zbroi, na innych – jako król w podeszłym wieku. Wszyscy twórcy kierowali się wyłącznie wyobraźnią. W żadnych źródłach nie zachowały się informacje na temat tego, jak wyglądała korona pierwszego króla Polski.

Od lewej: grafiki autorstwa Antoine'a Maurina z drugiej połowy XIX w., Aleksandra Lessera (Warszawa 1859) i Karola Auera z ok. 1850 r.Od lewej: grafiki autorstwa AntoineŹródło: Muzeum Narodowe w Krakowie