Dzięki projektowi LIFE w małopolskich gminach Ekodoradcy zaczęli pracować pod koniec 2016 roku. Możecie więc pokusić się o pierwsze podsumowanie waszej pracy. Z czego, co dotychczas udało wam się zrobić, jesteście najbardziej dumni?
Kamila Pakuła, Ekodoradca w Urzędzie Miasta Gorlice: Jest tego sporo. Przede wszystkim cieszę się, że stałam się rozpoznawalna w swojej lokalnej społeczności. Mieszkańcy wiedzą, do kogo zwrócić się o pomoc, wiedzą że zawsze chętnie udzielę im porady. Największą satysfakcją dla mnie jest to, gdy po rozmowie wychodzą zadowoleni i dobrze poinformowani. Drugą rzeczą, z której jestem naprawdę bardzo dumna, jest Ekobajka – Przygoda z Wróżką Florą. To książeczka dla dzieci, która porusza bardzo ważne kwestie jakości powietrza i w przystępny sposób obrazuje problem najmłodszym. Co ciekawe, Ekobajkę udało się przygotować dzięki wysiłkowi lokalnej społeczności. Autorem rysunków jest pracownik Gorlickiego Centrum Kultury, Pan Tadeusz Łuczejko, a autorką tekstu ówczesna uczennica III klasy gimnazjum w Libuszy, Aleksandra Przybyłowicz. Oboje wykonali kawał świetnej pracy. Książeczka ukazała się w nakładzie 2 tys. egzemplarzy, dzięki czemu zostanie bezpłatnie rozdystrybuowana wśród przedszkolaków oraz uczniów klas 1-3 szkół podstawowych w gminie. Dodatkowo firma, która drukowała nam Ekobajkę, zaproponowała, że chce dołożyć cegiełkę do edukowania najmłodszych i przygotowała bezpłatnie kolorowanki do książeczki. To działanie jest pionierskie w naszej gminie, a co najważniejsze, integruje różne środowiska w walce o lepszą jakość powietrza.
Szymon Lukaj, Ekodoradca w Urzędzie Miasta Wadowice: Cieszę się, że w końcu doszło do klarownej identyfikacji problemu. Na wadowickim rynku pojawiła się stacja monitoringu jakości powietrza. Powstał system w placówkach edukacyjnych, za pomocą którego rodzice, dzieci i nauczyciele codziennie dowiadują się, jaka jest jakość powietrza w gminie i czy można w tym dniu np. wyjść z dziećmi na spacer.
Na czym dokładnie polega ten system?
Szymon Lukaj: System informowania polega na tym, że w placówkach edukacyjnych w naszej gminie znajdują się specjalne tablice informujące o stanie jakości powietrza w danym dniu. Są one atrakcyjne wizualnie i tak przygotowane, aby były dostosowane do percepcji dzieci. W tym celu zastosowaliśmy 7 poziomów zanieczyszczenia powietrza, którym odpowiada 7 kolorowych grafik. To obrazuje, czy powietrze, którym oddychamy w danym dniu jest zanieczyszczone, czy bezpieczne. Ekstremalny poziom zanieczyszczeń obrazuje „buźka” z maską w kolorze bordowym, natomiast gdy powietrze jest wolne od szkodliwych substancji, to na tablicy pojawia się zielona uśmiechnięta grafika. Codziennie rano o godzinie 6:30 wysyłam wiadomość sms z informacją o stanie jakości powietrza w naszej gminie. Dzięki temu pracownicy placówek wiedzą, która grafika powinna zostać zamieszczona na planszy pokazującej jakość powietrza.
A co udało się zrobić w Dąbrowie Tarnowskiej?
Szymon Lichorobiec, Ekodoradca w Urzędzie Miasta Dąbrowa Tarnowska: Najbardziej zadowolony jestem z zauważalnego wzrostu świadomości u mieszkańców w temacie zanieczyszczenia powietrza. Udało mi się dotrzeć do szerokiego grona naszych mieszkańców, zarówno dorosłych, jak i dzieci oraz młodzieży. Natomiast, w mojej opinii, jednym z najciekawszych przedsięwzięć w 2017 roku był marsz czystego powietrza, w którym wzięło udział ok. 300 dzieci. Marsz przeszedł ulicami naszej gminy. Dzieci były ubrane w maski antysmogowe, miały transparenty i w ten sposób apelowały do dorosłych, by zadbali o jakość powietrza, a w efekcie - o zdrowie swoich najbliższych.
Rodzice tych dzieci nie mieli nic przeciwko takiej inicjatywie?
Szymon Lichorobiec: Marsz odbywał się zimą, przy ujemnej temperaturze, więc rodzice mieli trochę obaw o zdrowie swoich dzieci, a nie o samą inicjatywę. Na szczęście po wydarzeniu docierały do mnie pozytywne sygnały. Rodzice i generalnie mieszkańcy podkreślali, że włączanie dzieci w tego typu inicjatywy znakomicie uzupełnia lekcje w szkołach, gdzie uczą się o szkodliwości zanieczyszczeń. Ten marsz pobudził ich aktywność, kreatywność, ale też dał świadomość tego, że mają realny wpływ na to, co ich otacza i mogą wpływać na decyzje dorosłych.
Podsumowaliśmy krótko to, co udało wam się zrobić. A jakie macie plany zawodowe na najbliższą przyszłość?
Kamila Pakuła: Przyznam, że to trudne pytanie. Głowę mam pełną pomysłów, ale ich realizacja musi być dopasowana do aktualnych potrzeb. Na pewno chciałabym się teraz skupić na prowadzeniu zajęć dla dzieci i młodzieży w szkołach. Mam kilka pomysłów na aktywizację najmłodszych mieszkańców naszej gminy. To ważne działania. Wierzę, że zdobyta wiedza oraz postawy kształtowane od najmłodszych lat będą procentować w przyszłości i staną się przykładem dla kolejnych pokoleń.
Szymon Lukaj: Zależy mi na propagowaniu odnawialnych źródeł energii w gminie. To czysta energia, która ma duży potencjał. Kolejną sprawą jest skupienie się na kwestiach elektromobilności, czyli propagowanie stosowania pojazdów elektrycznych.
Szymon Lichorobiec: Chciałbym kontynuować politykę edukacyjno-informacyjną w gminie. Mam również nadzieję na coraz więcej inwestycji w zakresie termomodernizacji. Chcę nadal aktywnie wspierać naszych mieszkańców w podejmowaniu decyzji o wyborze ekologicznych źródeł ogrzewania i mam nadzieję, że to wszystko wydarzy się w najbliższym roku.
Od lewej: Kamila Pakuła, Szymon Lichorobiec, Szymon Lukaj
***
Ekodoradcy w małopolskich gminach zostali zatrudnieni w ramach projektu LIFE pn.: „Wdrażanie Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego – Małopolska w zdrowej atmosferze„. To projekt, który w 2016 roku został uznany przez Komisję Europejską za najlepszy projekt zintegrowany w całej Unii Europejskiej. Projekt LIFE jest koordynowany przez Województwo Małopolskie i angażuje 62 partnerów. Na jego realizację Małopolska otrzymała 42 mln zł unijnego wsparcia, a całkowita wartość projektu to ok. 17 mln euro (70 mln zł). Projekt będzie realizowany do końca 2023 r.
W jego ramach zatrudniono m.in. 60 ekodoradców – wysoko wykwalifikowanych specjalistów, którzy pracują w 55 małopolskich gminach, mają wpływ na kształtowanie lokalnej polityki ochrony powietrza, a przede wszystkim pomagają mieszkańcom w uzyskaniu dofinansowania do termomodernizacji domu lub wymiany źródła ogrzewania na ekologiczne.
W ciągu 16 miesięcy, od października 2016 r. do końca stycznia 2018 r. Ekodoradcy:
- udzielili pomocy i porad dla 457 tys. mieszkańców,
- zorganizowali 1 957 spotkań dla mieszkańców z udziałem 77 tys. uczestników,
- przeprowadzili 464 wykłady w szkołach i przedszkolach, w których uczestniczyło 21,5 tys. dzieci i młodzieży,
- wykonali badania termowizyjne dla 2954 budynków prywatnych oraz użyteczności publicznej,
- przeprowadzili 1 627 kontroli palenisk, gdzie stwierdzono 30 przypadków naruszeń obowiązujących przepisów,
- przygotowali 173 wnioski o dofinansowanie projektów o wartości 357 mln zł.
