Małopolska w ramach Programu Kapitał Ludzki otrzymała do dyspozycji blisko 600 mln euro do wykorzystania w latach 2007 -2013. Środki te mogą być wykorzystywane z jednej strony na poprawę sytuacji na rynku pracy i działania z zakresu polityki społecznej, z drugiej na działania proinnowacyjne wpływające na rozwój regionalnej gospodarki i edukacji. Władze regionu, kierując się sytuacją w Małopolsce, podjęły szereg działań wzajemnie się uzupełniających i spójnych ze Strategią Rozwoju Województwa Małopolskiego, których efektem ma być poprawa sytuacji mieszkańców i mocna pozycja Małopolski wśród innych regionów.
Najciekawszymi przykładami opisywanego podejścia mogą być unikatowe w skali kraju rozwiązania - sposób rozdysponowania środków na wsparcie ekonomii społecznej, w ramach którego pieniądze są dostępne na jednakowych zasadach w całym regionie, rozpoczęty proces modernizacji systemu kształcenia zawodowego w ramach największego w Polsce projektu systemowego dedykowanego wszystkim tego typu małopolskim szkołom, czy projekt „Zielona Praca” związany z utrzymaniem w możliwie dobrym stanie technicznym wałów przeciwpowodziowych i jednoczesnym szkoleniem osób bezrobotnych. To ostatnie rozwiązanie nabrało w roku ubiegłym szczególnego znaczenia i zostało przez Ministra Rozwoju Regionalnego wskazane pozostałym województwom jako model wart naśladowania. W Małopolsce podejmowane są też inicjatywy zmierzające do opracowania nowatorskich rozwiązań, wykorzystujące potencjał naukowy, szczególnie w zakresie budowania systemu transferu innowacji pomiędzy nauką a gospodarką – projekty „SPIN” i „BROKER” oraz systemu wspierania uczniów szczególnie uzdolnionych – projekt „Diament”. Konsekwentne realizowanie Programu pozwoliło już teraz znaleźć się Małopolsce na pierwszym miejscu w kraju pod względem wartości podpisanych umów na realizację projektów, przy czym są to projekty długoterminowe, sukcesywnie udzielające wsparcia mieszkańcom. Stanowisko władz regionu jest jasne od początku realizacji Programu – celem jest sukcesywne i mądre wydawanie pieniędzy tam gdzie one mogą przynieść największe korzyści.
Inaczej jednak rozumiana jest sprawność wykorzystania środków w świetle kryteriów podziału krajowej rezerwy wykonania – według nich liczy się szybkość wydawania. Małopolska nie znalazła się w gronie premiowanych 8 regionów, które łącznie dostaną ok. 300 mln euro. Krajowa rezerwa wykonania została utworzona, aby motywować do dobrego wydatkowania środków wspólnotowych. Sytuację komplikuje jednak fakt, że w momencie rozpoczęcia wdrażania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki zasady podziału rezerwy nie były znane. Określone zostały dopiero pod koniec 2009 roku, czyli w blisko trzy lata od rozpoczęcia wdrażania, a nagrodę mieli dostać ci, którzy najszybciej wydatkują unijne pieniądze.
Powstaje pytanie czy faktycznie tempo wydatkowania środków unijnych powinno pozostawać jedynym wyznacznikiem skuteczności regionów?
Władze Małopolski jeszcze zanim zapadła ostateczna decyzja, co do zasad podziału rezerwy wykonania, wskazywały na oczywisty fakt, że środki unijne powinny być wydatkowane w określonym celu, że polityka społeczna i wzmacnianie kapitału społecznego wymaga wyjątkowego wyczucia, czasu i przemyślanych decyzji. Podobne stanowisko mieli pozostali Marszałkowie i wspólnie w ramach Konwentu Marszałków przedstawiali swoje stanowisko Ministerstwu Rozwoju Regionalnego.
Decyzja jednak zapadła – środki trafią do najszybszych. Analizując sytuację regionów, którym przypadła w udziale rezerwa wykonania nie sposób nie zwrócić uwagi na pewne zależności – środki trafią do tych regionów, w których jest najwyższa stopa bezrobocia i jednocześnie dostały w ramach Programu Kapitał Ludzki najmniej środków na starcie. To też te regiony, które najwięcej środków Funduszu Pracy, przeznaczonego na bezpośrednie wsparcie osób bezrobotnych, rozliczyły w ramach PO KL. Można powiedzieć, że w dużej mierze to właśnie środki z Funduszu Pracy zaważyły na braku Małopolski wśród regionów, które uczestniczą w podziale rezerwy wykonania. Województwa duże, z w miarę stabilną i niską stopą bezrobocia, wydatkujące środki w ramach Programu w sposób systematyczny i gwarantujący możliwość korzystania z nich do końca wdrażania Programu, pozostały poza grupą wyróżnionych w ramach krajowej rezerwy wykonania.
Dodatkowych środków Małopolska nie dostała, ale warto pamiętać, że z całą pewnością te pieniądze, którymi dysponuje są wydatkowane rozsądnie, ambitnie i z myślą o budowaniu rozwiązań, których efekty będą służyły mieszkańcom w kolejnych latach.
Pozostaje satysfakcja z faktu, że Małopolska jest na pierwszym miejscu w Polsce w ilości zakontraktowanych środków. Zostało podpisanych blisko 1,5 tys. umów o łącznej wartości 1,57 mld zł co stanowi 67 % alokacji na lata 2007 – 2013 i najdłuższym w Polsce okresie realizacji. Małopolska jest też regionem, w którym realizowanych jest najwięcej ze wszystkich województw projektów systemowych, które tworzą trwałe rozwiązania regionalne. Województwo Małopolskie tworzy dzięki środkom z EFS dobre wzorce rozwiązywania problemów społecznych.
